Në një nga operacionet më të mëdha ushtarake të dekadës së kaluar, Izraeli nisi sulme ajrore masive ndaj objektivave ushtarake dhe bërthamore iraniane. Edhe pse Tel Avivi e përshkroi operacionin si një sukses të plotë, infrastruktura thelbësore e programit bërthamor të Iranit duket se mbetet kryesisht e paprekur.
Operacioni, i koduar “Luani në Ngritje”, ishte produkt i planifikimit afatgjatë dhe u nis papritur. Dhjetëra avionë luftarakë F-35, së bashku me dronë dhe njësi të Mossad-it, kryen sulme të koordinuara në më shumë se 100 objektiva brenda Iranit, duke përfshirë baza ushtarake, instalime të Gardës Revolucionare dhe qendra kërkimore bërthamore.
Burime iraniane thonë se numri i të vdekurve ka tejkaluar 78, përfshirë oficerë të lartë dhe shkencëtarë të shquar bërthamorë. Viktimat përfshijnë zyrtarë të lartë si Hossein Salami dhe Mohammad Bagheri, si dhe fizikanin e shquar bërthamor Fereydoun Abbasi. Në shenjë hakmarrjeje, Irani lëshoi më shumë se 150 raketa balistike dhe mbi 100 dronë drejt Izraelit, duke shkaktuar dëme të kufizuara materiale, por duke përshkallëzuar më tej tensionet në Lindjen e Mesme.
Pavarësisht intensitetit të sulmeve, analizat nga Washington Post dhe New York Times tregojnë se thelbi i programit bërthamor të Iranit vazhdon të funksionojë. Ekspertët dhe analistët ushtarakë theksojnë se objektet nëntokësore në Natanz dhe Fordow, të cilat ndodhen deri në 80 metra nën sipërfaqe, nuk pësuan dëme serioze. Dëmi kryesor ishte i kufizuar në strukturat sipërfaqësore dhe laboratorët e impianteve rajonale të pasurimit.
Strategjia e gjatë e Iranit për të mbrojtur infrastrukturën e tij jetësore në komplekset nëntokësore ka rezultuar efektive edhe përballë sulmeve ajrore kaq të gjera. Pavarësisht goditjes së konsiderueshme në burimet njerëzore dhe strukturat dytësore mbështetëse, aftësia teknike e Teheranit për të vazhduar prodhimin e uraniumit të pasuruar mbetet në thelb e paprekur.
Qeveria izraelite e paraqet sulmin si një sulm të domosdoshëm parandalues, duke kërkuar të parandalojë zhvillimin e mëtejshëm të arsenalit bërthamor të Iranit. Megjithatë, qarqet diplomatike dhe analistët paralajmërojnë se mund të arrijë pikërisht të kundërtën: ta shtyjë Teheranin të bëjë përparim më të shpejtë në programin e tij bërthamor, të mbyllë përfundimisht kufijtë për dialog dhe të shkaktojë një cikël të ri destabilizimi në rajon.
Shtetet e Bashkuara janë tashmë në një pozicion të vështirë, pasi negociatat me palën iraniane duket se kanë ngrirë për një kohë të pacaktuar. Shtetet e Gjirit po e ndjekin përshkallëzimin me shqetësim të madh, duke pasur frikë nga mundësia e një konflikti të përgjithësuar që do ta tërhiqte të gjithë rajonin në cikle të reja dhune dhe trazirash.
Pyetja që mbetet është nëse Irani do të zgjedhë të përshpejtojë aktivitetet e tij bërthamore në përgjigje të sulmit izraelit apo nëse do të ndjekë forma të tjera të konfrontimit strategjik.
Sidoqoftë, Teherani ka demonstruar se ka rrjete alternative të njohurive dhe prodhimit, ndërsa natyra nëntokësore e objekteve të tij e bën çdo përpjekje të ardhshme për t’i neutralizuar plotësisht ato jashtëzakonisht komplekse.
Për momentin, pavarësisht ashpërsisë së sulmeve dhe humbjeve njerëzore, programi bërthamor iranian mbetet funksional, duke lënë të hapur një peizazh gjeopolitik të paqëndrueshëm dhe të rrezikshëm. /tesheshi.com/
