Një “vizitë ad hoc” në qendrën e riatdhesimit të migrantëve të ngritur në Gjadër, Shqipëri. Kjo është kërkesa që përmbahet në letrën e dërguar nga eurodeputetët Sandro Ruotolo (PD) dhe Benedetta Scuderi (Aleanca e Gjelbër-Keqësore) drejtuar Michael O’Flaherty, Komisioner për të Drejtat e Njeriut dhe Alan Mitchell, President i Komitetit Evropian për Parandalimin e Torturës (CPT).
Më 18 dhe 19 prill, dy eurodeputetët shkuan në Shqipëri për të verifikuar kushtet e migrantëve të mbajtur në mjediset e parashikuara nga protokolli me Tiranën. “Ne besojmë se është e përshtatshme t’ju sjellim në vëmendje dhe t’i denoncojmë me vendosmëri problemet kritike që kemi zbuluar gjatë inspektimit”, shkruajnë ata në letrën e njoftuar BE-së.
Ndër problemet kryesore, “privimi arbitrar i lirisë personale” të emigrantëve.
“Të transferuarit u përzgjodhën krejtësisht rastësisht nga autoritetet italiane. Aq sa pas disa ditësh tre nga dyzet migrantët e transferuar u riatdhesuan në Itali. Për më tepër, gjatë transferimit këta persona u prangosën pa asnjë nevojë praktike dhe u transferuan në Shqipëri, pa e ditur se ku po shkonin, u mashtruan dhe u privuan nga çdo informacion”, shpjegojnë ata. Por edhe mungesa e mbështetjes së pavarur mjekësore.
“Kemi vërejtur mungesën e mbështetjes mjekësore në vend të pavarur nga organi menaxhues, i cili nuk mund të vlerësojë në mënyrë të pavarur përputhshmërinë e të paraburgosurve me kushtet e paraburgimit dhe duhet t’i referohet Komisionit përkatës me seli në Romë, i cili vendos sipas gjykimit të tij kur të paraburgosurit duhet të vizitohen në vend ose mund të vlerësohen nga distanca”, thuhet në të.
Scuderi dhe Ruotolo tërheqin vëmendjen ndaj kushteve të paraburgimit “të papërshtatshme dhe potencialisht të dëmshme” të atyre që deportohen.
“Gjatë udhëtimit në anije, migrantët mbeten në gjendje kufizimi dhe, sapo mbërrijnë, mbahen në kushte të rënda stresi psikologjik. Ata nuk kanë qasje në asnjë aktivitet rekreativ, duhet të ndajnë qeli shumë të vogla me katër persona, nuk kanë mensë dhe ushqimi u ofrohet atyre përmes një çarjeje në derën e blinduar që mund të hapet vetëm nga jashtë.
Në objekt ka vetëm një telefon për të gjithë të ndaluarit, të cilët mund të komunikojnë me jashtë vetëm me një telefonatë 5-minutëshe në ditë”, raportojnë ata.
Për më tepër, qasja në ndihmë ligjore do të ishte e kufizuar. “Për disa ditët e para – të paktën deri në ditën e gjashtë, kur i takuam – shumica dërrmuese nuk kishin pasur ende kontakt me avokatin ose ndihmën ligjore. Për më tepër, ka një vështirësi në rritje në marrjen e ndihmës ligjore. Për të vizituar të ndaluarit në vend, përfaqësuesit e tyre ligjorë do të duhet të udhëtojnë shumë orë nga Italia, gjë që, megjithëse rimbursohet, përbën një pengesë të qartë të mëtejshme për të drejtën e mbrojtjes.
Përveç kësaj, koha e kufizuar e aksesit në telefon e bën kontaktin me avokatët tepër më të vështirë”, vërejnë ata.
Gjatë vizitës, dy eurodeputetët vunë re gjithashtu “një numër të lartë” incidentesh kritike.
“Regjistri i ‘ngjarjeve kritike’ të qendrës raporton, vetëm në shtatë ditë, 22 episode që përfshijnë 15 nga 37 të ftuarit: gjendje ankthi, akte vetëlëndimi, tentativa vetëvrasjeje për shkak të varësisë nga ilaçet psikotrope, grindje midis të burgosurve”, shkruajnë ata. Së fundmi, ekziston problemi i “ri-transferimit” të migrantëve që janë përfitues të një dekreti riatdhesimi.
“Mysafirët e CPR-ve italiane në Shqipëri, pasi autoritetet italiane lëshojnë vendimin e riatdhesimit, transferohen përsëri në Itali dhe më pas dëbohen, duke nxitur më tej shqetësimin e tyre psiko-fizik”, vërejnë ata.
Prandaj kërkesa për një kontroll të menjëhershëm nga CPT-ja. “Në dritën e këtyre gjetjeve, ne vëmë në dyshim përputhshmërinë e këtyre praktikave me Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ). Për më tepër, duke marrë parasysh që Komisioni Evropian e ka treguar këtë Qendër si pjesë të një qasje “inovative” ndaj menaxhimit të flukseve migratore dhe se për këtë arsye mund të riprodhohet në vendet e tjera anëtare të Këshillit të Evropës, ne besojmë se është urgjente që Komiteti Evropian duhet të nderhyjë për Parandalimin e Torturës të organizojë një vizitë ad hoc në qendrën italiane të paraburgimit për riatdhesim në Shqipëri mbi legjitimitetin dhe proporcionalitetin e këtyre masave”, përfundojnë ata.
