Turqia filloi stërvitjet e saj ushtarake detare të quajtura “Mavi Vatan 2021” (Atdheu i Kaltër 2021) në Detet Mesdhe dhe Egje të enjten, që përkon me përshkallëzimin e tensioneve me Greqinë lidhur me kërkimet nëndetare të kryera nga Ankaraja në veriun e Egjeut.
Këto stërvitje ushtarake kanë një rëndësi të madhe sepse ato zhvillohen në një mjedis të nxehtë detar, në kontekstin e një mosmarrëveshjeje kufitare me Athinën dhe një mosmarrëveshje mbi gazin dhe depozitat të vendosura midis dy vendeve.
Ministria e Mbrojtjes e Republikës së Turqisë lëshoi një deklaratë duke njoftuar se Komanda Detare planifikon të kryejë stërvitje ushtarake, nga 25 shkurti deri më 7 mars, duke theksuar se qëllimi i stërvitjeve është të vlerësohet gatishmëria e njësive dhe anijeve të Komandës Detare dhe të rritet gatishmëria luftarake për operacionet detare.
Ushtrimet do të përfshijnë 87 anije luftarake, 27 aeroplanë dhe 20 helikopterë nga forca të ndryshme detare, ajrore dhe tokësore, përfshirë helikopterët sulmues që i përkasin Komandës së Forcave Tokësore dhe luftëtarët F-16 brenda Forcës Ajrore Turke.
Forcat tokësore, ajrore dhe të xhandarmërisë do të marrin pjesë gjithashtu në stërvitje, së bashku me dhjetëra anije, helikopterë dhe avionë të Rojës Bregdetare Turke.
Municionet e gjalla do të përdoren në stërvitje, ndërsa automjetet e shpejta vetëlëvizëse do të përdoren si shënjestra në sulmet detare dhe ajrore për të krijuar një mjedis të vërtetë operacional.
Ngacmimet greke
Ushtrimet ushtarake të Turqisë vijnë në një kohë kur Ministria vendase e Mbrojtjes tha se forcat e saj u ishin përgjigjur provokimeve nga katër aeroplanë grekë F-16 në ujërat e Egjeut. Gjuetarët grekë provokuan një anije turke që po kryente kërkime në ujërat ndërkombëtare të Detit të Egjeut të Veriut.
Luftëtarët grekë iu afruan anijes turke “TCG Cesme” në një distancë prej dy miljesh detare dhe më pas hapën zjarr përpara se të largoheshin nga vendi ku ishte anija.
Anija “Cesme” vazhdon të kryejë misionin e saj në ujërat ndërkombëtare të Detit të Egjeut të Veriut, i cili filloi në 18 shkurt dhe zgjat deri në 2 mars, si pjesë e programit të saj vjetor të kërkimit shkencor dhe teknik në fushën hidrografike.
Ministria Turke e Mbrojtjes deklaroi se luftëtarët grekë provokuan anijen nga një lartësi prej një mijë metrash dhe se ata iu përgjigjën ngacmimeve të avionëve luftarakë grekë, por nuk u shpjegua se si.
Provokime të tilla nga gjuetarët grekë erdhën pasi burimet ushtarake turke thanë se Athina kishte kryer shumë aktivitete për të përshkallëzuar tensionet në Detin Egje, nga manovrat tek misionet nëndetëse, që kur filloi bisedimet me Turqinë më 25 janar për një mosmarrëveshje kërkimore mesdhetare.
Ministri turk i Mbrojtjes Hulusi Akar tha: “Pozicioni ynë është i qartë për çështjen e ngacmimit të një anijeje kërkimore turke nga avionët luftarakë grekë. Ajo që ne do të bëjmë në lidhje me të është gjithashtu e qartë brenda ligjit.”
Greqia protestoi javën e kaluar kundër dërgimit të anijes turke kërkimore “Cesme”, të cilën e vlerësoi si një veprim të panevojshëm. Athina tha se pavarësisht nga fakti që anija kryen detyrat e saj në ujërat ndërkombëtare, Greqia është përgjegjëse për lëshimin e paralajmërimeve detare në atë pjesë të Detit Egje.
Mesazh për Athinën dhe testimin e armëve të reja
Në këtë kontekst, gjenerali turk në pension Ismail Hakki thotë: “Ushtria jonë dëshiron të mbrojë interesat e Republikës dhe fitimet e saj detare, dhe me manovrat e tanishme ne shpallim gatishmërinë dhe vendosmërinë tonë për t’i mbrojtur ato nën parullën: “Të fortë në atdheun tonë blu, të sigurt në atdheun tuaj!”
Gjenerali Hakki tha se Greqia vazhdimisht po flet për projekte të kërkimit të gazit dhe naftës në Mesdhe dhe Turqia paralajmëron dhe thekson se do t’i përgjigjet me forcë çdo marrëveshjeje që e anashkalon atë. Prandaj, këto stërvitje ushtarake janë një mesazh i rëndësishëm në këtë kontekst, tha ai.
Ai theksoi se manovrat paraqesin një mundësi për të provuar armët e prodhuara në vend që janë përdorur kohët e fundit dhe për të konfirmuar gatishmërinë e tyre. Sidomos pasi Turqia është e përfshirë në industrinë e mbrojtjes detare dhe në periudhën e fundit ajo ka bërë një hap të madh në prodhimin e armëve të saj.
Në një demonstrim të forcës në kufijtë e ujërave të saj territoriale, Turqia është përqendruar në përdorimin e armëve vendase dhe sistemeve luftarake (mbrojtëse dhe sulmuese), të cilat shumë interpretojnë si dëshira e Ankarasë për të konfirmuar se ka bërë përparime të mëdha në industrinë ushtarake, duke siguruar më shumë se 70 përqind të nevojave të saj ushtarake.
Zyra e Industrisë së Mbrojtjes (SSB) e Turqisë tha se dy dronë të brendshëm Anka ishin dorëzuar në Komandën Detare.
Teoria e “Mavi Vatan”
SSB vuri në dukje se dy dronët Anka, të prodhuar nga Kompania e Industrisë Turke të Aviacionit (TUSAS), do të ndihmojnë në forcimin e forcave detare në mbrojtje të “atdheut blu”, duke shtuar: “Ne po forcojmë aftësitë e forcave tona të sigurisë në qiell.”
Teoria “Mavi Vatan” ose “Atdheu i Kaltër”, krijuar nga Admirali turk në pension Cem Gurdeniz, thotë se Turqia do të zgjerojë sovranitetin e saj në zona të mëdha të Mesdheut lindor, Egjeut dhe Detit të Zi, një teori që ende mbizotëron doktrinën detare turke.
Gurdeniz beson se Marina Turke do të jetë e para në Mesdheun lindor, kështu që Turqia duhet të jetë më ambicioze.
Në një deklaratë të mëparshme për AFP, Gurdeniz tha se “Mesdheu përbën vetëm 1 përqind të oqeaneve dhe deteve të botës. Turqia duhet ta kalojë këtë përqindje. Ajo duhet të jetë e pranishme në Detin e Kuq, Detin Arab dhe Atlantik, si një simbol i ndikimit në rritje.
