Bookmakers-at e konsiderojnë Organizatën Botërore të Shëndetësisë si favoritin kryesor të Çmimit Nobel për Paqen, por ekspertët pohojnë se aktivistja për klimën Greta Thunberg dhe organizatat e lirisë së medias gjithashtu kanë shanse të mëdha. Fituesi do të shpallet sot.
Çmimi i Paqes është kulmi i Javës Nobel dhe është i vetëm që shpallet dhe prezantohet në Oslo. Gjithmonë inkurajon parashikimin e fituesit dhe gjithmonë ka të bëjë me hamendje sepse lista e të nominuarve është sekret.
Vetëm numri i tyre dihet: këtë vit janë 318 prej tyre, mes tyre 211 individë dhe 107 organizata. Kjo i lë shumë imagjinatës së ekspertëve.
“Në mungesë të një favoriti të qartë, unë mendoj se çmimi do të shkojë ose në organizatën ombrellë për gazetarët ose për gazetarët individualë,” tha Henrik Urdal, drejtori i Institutit për Kërkime të Paqes me seli në kryeqytetin Norvegjez.
Absolutisht e mundur
Gjatë konfliktit, është jashtëzakonisht e rëndësishme që gazetarët të kontribuojnë në informimin për atë që po ndodh, në mënyrë që palët në konflikt të mbajnë përgjegjësi për veprimet e tyre, por gjithashtu që qeveritë nga pjesa tjetër e botës të kenë mundësinë të vlerësojnë situatën dhe masat e mundshme”, shpjegon Urdal.
Reporterët pa Kufij (RSF) dhe Komiteti i SHBA për Mbrojtjen e Gazetarëve (CPJ) përmenden si fitues të mundshëm.
Aktivistja për klimën, adoleshentja Greta Thunberg është gjithashtu e kuotuar lart në listë, vetëm ose në një grup me aktivistë të tjerë. Suedezja ishte favorite edhe vitin e kaluar, por më pas çmimi i shkoi kryeministrit etiopian Abiy Ahmed, i cili drejtoi përmirësimin e marrëdhënieve me Eritrea-n, njëzet vjet pas luftës midis dy vendeve afrikane.
Eksperti i Nobel-it, Asle Sveen beson se RSF ka shansin më të mirë, por gjithashtu se Thunberg është një “kandidatja absolutisht e mundshme”.
Aktivistja 17-vjeçare do të bëhej kështu fituesja e dytë më e ri e Nobel-it në gati 120 vjet të këtij çmimi. Fituesja më e re është aktivistja pakistaneze për arsimin e grave, Malala Yousafzai.
“Megjithëse pandemia vazhdon, ndryshimi i klimës është shumë më serioz në planin afatgjatë,” tha Sveen.
Trump pa Nobel
Koronavirusi ka shtyrë Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH) në krye të listës së favoritëve. Komiteti norvegjez për çmimin me pesë anëtarë do të shpërblente një qasje shumëpalëshe për të luftuar virusin nga Organizata e Shëndetit e Kombeve të Bashkuara.
Por OBSH është kritikuar ashpër nga disa për reagimin e ngadaltë ndaj pandemisë dhe Presidenti Trump e ka akuzuar atë për dorëzim nën ndikimin kinez. Nuk dihet nëse OBSH është nominuar me kohë. Përhapja e koronavirusit u shpall pandemi në 11 mars, ndërkohë që afati i fundit i nominimit ishte 31 janari. Anëtarët e bordit mund të shtojnë propozimet e tyre vetëm në takimin e parë vjetor në shkurt.
Të preferuarat përfshijnë OJQ-në gjermane Transparency International, Programin Botëror të Ushqimit (WFP), Kombet e Bashkuara dhe Sekretarin e Përgjithshëm të saj Antonio Guterres, Kancelaren gjermane Angela Merkel dhe politikanen afgane dhe aktivisten për të drejtat e grave, Fawzia Koofi.
Ata që mund të propozojnë kandidatë për çmim lejohen të zbulojnë zgjedhjen e tyre. Lista gjithashtu presupozon qytetarë të Hong Kong-ut, NATO-n, udhëheqësen indigjene braziliane dhe aktivisten mjedisore Raoni Metuktire, një treshe sinjalizuese me Julian Assange, Edward Snowden dhe Chelsea Manning, dhe ish-kryeministrin grek Alexis Tsipras dhe homologun e tij të veriut maqedonas Zoran Zaev.
Kushdo që fiton, COVID-19 do të ndikojë në çmimin e këtij viti. Në varësi të masave të vendosura, çmimi do të paraqitet më 10 dhjetor – ose drejtpërdrejt në një ceremoni të reduktuar në Oslo ose në internet.
Dy deputetë skandinavë gjithashtu nominuan presidentin e SHBA vitin e kaluar, por nuk dihet nëse ai është një kandidat këtë vit. Trump i pëlqen ideja për t’u bërë një laureat i Nobelit, siç tregohet nga numri i postimeve në Twitter për këtë temë. Ekspertët nuk mendojnë se ka një shans.
“Trump ka më shumë të ngjarë të fitojë Çmimin Nobel për letërsinë për cicërimat e tij se sa atë për paqen,” tha Urdal. “Dhe jo sepse ai është Donald Trump, por sepse nuk bëri asgjë që ia vlen të shpërblehet”.
