Pas përfundimit të Luftës së Ftohtë, shumica e vendeve evropiane hoqën shërbimin e detyrueshëm ushtarak, dhe rifutja tani po diskutohet në disa vende, dhe jo vetëm që kur Rusia sulmoi Ukrainën, raporton Deutsche Welle (DW).
Me përfundimin e Luftës së Ftohtë, qeveritë në Evropë filluan t’i kushtonin më pak rëndësi mbrojtjes ushtarake dhe në 20 vitet e fundit, shumica dërrmuese e vendeve hoqën shërbimin e detyrueshëm ushtarak, domethënë detyrimin e stërvitjes ushtarake.
Gjermania, për shembull, e hoqi shërbimin e detyrueshëm ushtarak në vitin 2011 dhe rekrutimi mund të aktivizohet vetëm nëse Bundestagu përcakton se ka tensione ose se mbrojtja është e nevojshme.
Është i njëjtë ose i ngjashëm në shumë vende të tjera evropiane. Vetëm gjashtë anëtarë evropianë të NATO-s kanë mbajtur një detyrim ushtarak nga viti 1993 deri në ditët e sotme.
Britania e Madhe, SHBA dhe Kanadaja kanë pasur ushtri profesionale për 50 vjet ose më shumë.
Pas agresionit rus ndaj Ukrainës, shumë vende evropiane jo vetëm që kanë rritur buxhetet e tyre të mbrojtjes, por po mendojnë edhe rikthimin e rekrutimit dhe deri më tani disa vende kanë ndërmarrë hapa të rëndësishëm në këtë drejtim.
Ukraina dhe Lituania prezantuan trajnime ushtarake
Menjëherë pas aneksimit të Krimesë nga Rusia, Ukraina (2014) dhe Lituania (2015) rifutën rekrutim për meshkujt e moshës 18 deri në 26 dhe 25 vjeç, respektivisht.
Pas agresionit rus kundër Ukrainës vitin e kaluar, qeveria ukrainase miratoi një ligj sipas të cilit të gjithë meshkujt nga mosha 18 deri në 60 vjeç mund të thirren në ushtri.
Letonia është një nga tre vendet anëtare të NATO-s në kufi me Rusinë dhe tani dëshiron të rifusë shërbimin e detyruar nga viti 2024, kur të gjithë meshkujt e moshës 18 deri në 27 vjeç do të duhet të kryejnë 11 muaj trajnime ushtarake.
Nga viti 2028, 7500 letonezë duhet të rekrutohen çdo vit, dhe kjo është sa ushtarë profesionistë kishte vendi në vitin 2022, sipas të dhënave të NATO-s.
Dy vendet e tjera anëtare të NATO-s që kufizojnë Rusinë janë Estonia dhe anëtari i ri Finlanda, e cila nuk e ka hequr kurrë shërbimin ushtarak.
Përpjekjet për të rivendosur shërbimin e detyrueshëm ushtarak dështuan në Rumani në vitin 2015 dhe kjo është diskutuar sërish që nga pranvera e këtij viti.
Hollandës i mungojnë rekrutët
Një kërkesë e veçantë e Ministrisë së Mbrojtjes është që, në rast mobilizimi të përgjithshëm, të gjithë të rinjtë rumunë që jetojnë jashtë duhet të aplikojnë për rekrutim brenda 15 ditëve.
Forcat e armatosura holandeze kanë rreth 9,000 mungesë të rekrutëve, dhe si rezultat qeveria po shqyrton zgjerimin e ushtrisë përmes rekrutimit, siç ka bërë Suedia që nga viti 2018.
Suedia pritet të bëhet anëtarja e radhës e NATO-s dhe në vitin 2010 hoqi shërbimin ushtarak, por e rifuti atë në 2018 sepse nuk kishte mjaft vullnetarë.
Që atëherë, të gjithë 18-vjeçarët duhet të aplikojnë për rekrutim, megjithatë, si në Norvegji, vetëm një pjesë e vogël e tyre kryejnë shërbimin ushtarak.
Në Norvegji, që nga viti 2016, jo vetëm të gjithë meshkujt, por edhe të gjitha femrat mbi moshën 18 vjeç duhet të trajtohen ushtarakisht.
Megjithatë, vetëm rreth 9,000 nga 60,000 që kalojnë kontrollin mjekësor ushtarak çdo vit thirren për shërbimin ushtarak 19-mujor për shkak të përzgjedhjes së rreptë.
Shërbimi Kombëtar Universal
Në Danimarkë, shërbimi ushtarak është teorikisht i detyrueshëm, por ka mjaft vullnetarë për të plotësuar nevojat.
Presidenti francez Emmanuel Macron prezantoi në vitin 2019 Shërbimin Kombëtar Universal, në të cilin të rinjtë vullnetarë duhet të sërvtiten për një muaj për të mirën e vendit.
Qeveria tani po shqyrton ta bëjë atë të detyrueshme për të gjithë meshkujt dhe femrat franceze të moshës 15 dhe 17 vjeç, dhe dy javë nga kjo do të kalohen në objektet ushtarake.
Kancelari gjerman Olaf Scholz ka refuzuar propozimin e ministrit të Mbrojtjes Boris Pistorius për të futur shërbimin e detyrueshëm ushtarak, por thirrjet për një debat mbi këtë çështje vijnë nga i gjithë spektri politik në Gjermani.
