Figura të shquara hebraike në Mbretërinë e Bashkuar djenusn Ditën e Përkujtimit të Holokaustit duke folur në lidhje me trajtimin e Kinës ndaj popullsisë pakicë ujgure, duke thënë se ata kanë një “detyrë morale” për ta bërë këtë.
Dita e Përkujtimit të Holokaustit, e mbajtur çdo vit në 27 janar, përkujton njerëzit që u vranë sistematikisht nga Gjermania naziste Adolf Hitler gjatë Luftës së Dytë Botërore – rreth gjashtë milion hebrenj, shumë romë, me aftësi të kufizuara dhe të tjerë – si dhe viktimat e gjenocideve të mëvonshme në Kamboxhia , Ruanda, Bosnje dhe Darfur.
Hebrenjtë kryesorë britanikë kanë paralajmëruar se ka ngjashmëri të frikshme midis ngjarjeve bashkëkohore në provincën veriperëndimore të Kinës Xinjiang, ku ka prova në rritje të një fushate shtetërore të shtypjes kundër ujgurëve.
Sipas Kombeve të Bashkuara, të paktën një milion ujgurë, kryesisht pakica muslimane, janë arrestuar në kampe internimi në rajonin Xinjiang, i cili kufizohet me tetë vende, përfshirë Afganistanin, Pakistanin dhe Indinë.
Mia Hasenson-Gross, drejtore ekzekutivr e organizatës hebraike të të drejtave të njeriut “Rene Cassin”, tha se Kina po përpiqej të “zhdukte” gjuhën, kulturën dhe traditën ujgure.
“Në vend që të lejojmë që kjo të përshkallëzohet deri në pikën ku ujgurët do të bëhen populli i dytë, gjenocidin e të cilit do e kujtojmë në të ardhmen, ne tani kemi mundësinë për të parandaluar që kjo të ndodhë,” tha Hasenson-Gross.
“Dita e Përkujtimit të Holokaustit është krijuar për të na kujtuar krimet që mund të ndodhin sërish dhe mësimet e rëndësishme që duhet të marrim nga indiferenca që bënë të mundur këto akte përfundimtare të shkatërrimit fizik,” tha ajo.
Me rastin e Ditës së Përkujtimit të Holokaustit, “Rene Cassin” organizoi të hënën një ngjarje ndërfetare për të theksuar gjendjen e ujgurëve.
Avokatja ujgure Ziba Murat, e cili mori pjesë, tha se ishte “tepër kuptimplote të njohim vuajtjet tona”.
Nëna e saj, një mjeke ujgure, u dënua me 20 vjet burg në Kinë në mars 2019, pasi u zhduk gjashtë muaj më parë.
Gulshan Abbas është dënuar zyrtarisht për akuza të lidhura me terrorizmin, por të afërmit e saj thonë se ajo u burgos për aktivizmin e të drejtave të njeriut në Shtetet e Bashkuara.
“Eshtë kaq e vështirë të pohoshqë gjërat kanë shkuar deri në këtë pikë, por është e rëndësishme të pranosh që bashkësia ndërkombëtare po dështon në përpjekjet e saj për të siguruar një ‘Kurrë më’”, tha ajo.
Murat paralajmëroi për “të ardhmen e tmerrshme” të popullsisë ujgure të Kinës, përveç nëse vendet e tjera pushojnë së bëri “biznes normal” me Pekinin.
“I gjithë identiteti ynë etnik dhe jeta janë shënjestruar, ky është kuptimi i gjenocidit. Çdo qeveri që kujdeset për të drejtat e njeriut dhe dinjitetin njerëzor duhet të dënojë këto abuzime të tmerrshme para çdo dialogu me Kinën në të ardhmen.”
Ngjarje të tjera që tërheqin vëmendjen për këtë çështje në përputhje me përkujtimin e këtij viti përfshijnë një ceremoni të veçantë të mërkurën në Sinagogën e Londrës perëndimore.
“Ne besojmë se si të mbijetuar të intolerancës, persekutimit dhe, në fund të fundit, gjenocidit, dhe si ‘folës me përvojë’, ne kemi një autoritet moral, dhe bashkë me të një detyrë morale për të vepruar,” tha Hasenson-Gross.
Jonathan Wittenberg, një rabin i vjetër i hebrenjve masortian në Mbretërinë e Bashkuar, tha se Pekini, në fakt, po ndiqte një “politikë të qëllimshme të sponsorizuar nga shteti për shkatërrimin e ujgurëve”.
“Ju nuk mund të heshtni ndërsa gjëra të tilla po ndodhin në botë,” tha Wittenberg, prindërit e të cilit u larguan nga Gjermania naziste si refugjatë.
“Kjo ka të bëjë me njerëzimin tonë të përbashkët dhe është një ftesë për të gjithë ne. Ekziston diçka shumë e rëndësishme për të mos lejuar që përndjekësit të ndjehen sikur kanë fuqinë të bëjnë çfarë të duan”, tha rabini.
