Nga The Economist
Përktheu: Vizionplus.tv
Në ditët që kur bandat e Haitit përfituan nga një udhëtim jashtë vendit i kryeministrit Ariel Henry, për të marrë kontrollin e burgjeve dhe stacioneve të policisë, vetëm një njeri duket se ka autoritet aty.
Jimmy “Barbecue” Chérizier, kryekomandanti më i famshëm i vendit, ka qenë po aq i pranishëm dhe i zëshëm ndërkohë që kryeministri mbetet i bllokuar në Porto Riko.
Më 12 mars, pas një takimi në Xhamajka të liderëve nga vendet e Karaibeve dhe zyrtarëve nga vende të tjera, duke përfshirë Antony Blinken, sekretarin amerikan të shtetit, Cherizier arriti qëllimin e tij të deklaruar: Kryeministri do të jepte dorëheqjen sapo të ngrihej një qerveri tranzitore në vend.
Por, kush është kreu i bandës që me sa duket drejton gjithçka në Haiti?
Chérizier duket se ka ambicie politike. Ndërsa liderët e huaj diskutuan konturet e një qeverie tranzitore, ai paralajmëroi se vendimet e marra jashtë vendit do ta zhytin Haitin në “kaos të mëtejshëm”. Ai pretendoi se grupi i tij “e dinte se si ta nxirrte Haitin nga mjerimi në të cilin është tani”.
Vetë Chérizier luan një rol të madh në mjerimin e Haitit. Një ish-oficer policie në të 40-at, ai drejton G-9, një grup që filloi me nëntë banda dhe që atëherë është zgjeruar. Ai ka kontrolluar disa lagje përreth kryeqytetit Port-au-Prince, për vite me radhë. OKB-ja tha se edhe para trazirave të fundit rreth 300 banda kontrollonin 80% të kryeqytetit.
Chérizier dyshohet se ishte aleat me Jovenel Moïse, presidentin e Haitit, i cili u vra në vitin 2021. Paktet midis bandave dhe politikanëve janë të zakonshme në këtë rajon.
Insight Crime, një grup raportues rajonal, raportoi se banda e Chérizier mori gjysmën e të ardhurave të saj nga Moïse. Por ai ka përfituar edhe nga vakuumi që la vdekja e presidentit.
Shteti Haitian është shkatërruar nën Henryn, një kujdestar i pazgjedhur të cilin Moïse e emëroi si kryeministër dy ditë para vrasjes së tij. Henry ka shtyrë mbajtjen e zgjedhjeve, duke fajësuar dhunën e bandave (jo pa të drejtë). Aktualisht vendi nuk ka zyrtarë të zgjedhur.
Haitianët kishin kërkuar që kryeministri të largohej.
Duke i bërë jehonë thirrjes së tyre, Cherizier e ka portretizuar veten si kampion të popullit. Ai tani e përshkruan veten si një revolucionar, një Robin Hood ose Che Guevara për kombin e Karaibeve prej 11.6 milion banorësh.
Më i vogli nga tetë fëmijët, ai u rrit në një lagje të varfër në Port-au-Prince. Ai thotë se babai i tij vdiq kur ai ishte fëmijë dhe se nëna e tij shiste pulë të skuqur në rrugë për të mbajtur familjen. (Kjo, pretendon ai, është origjina e pseudonimit të tij, “Barbecue”, dhe jo thashethemi se ai u vë zjarrin armiqve.) Chérizier iu bashkua policisë së Haitit, një nga punët e pakta të mira në vendin jashtëzakonisht të varfër.
Por aty historia e tij merr një kthesë më të errët. Policia e dëboi atë në vitin 2018 për abuzime të mëdha, duke përfshirë pjesëmarrjen në një masakër në La Saline, një lagje e varfër, në të cilën të paktën 71 njerëz vdiqën dhe 400 shtëpi u dogjën.
Pastaj kaloi në krye të bandave. Në vitin 2020 ai themeloi G9, i cili duket se ndihmoi në mbështetjen e Moïse, i cili po përballej me protesta kundër sundimit të tij.
Chérizier përballet me sanksione nga Shtetet e Bashkuara dhe OKB. Ai ka thënë se lufta me armë është e nevojshme dhe se është frymëzuar nga François Duvalier, i njohur edhe si “Papa Doc”, një diktator brutal që sundoi Haitin nga viti 1957 deri në vitin 1971.
Pas tërherqjes së Henry-t, Chérizier duhet të përballet me tranzicionin e vendit dhe me ndihmat monetare që do të shkojnë në Haiti nga SHBA, zor se ai do të tërhiqet në prapavijë. /
