Malet Qandil në Irakun verior përfaqësojnë një strehë për Partinë e Punëtorëve të Kurdistanit (PKK) jashtë Turqisë, e cila vazhdon të kryejë operacione intensive ushtarake kundër organizatës në një përpjekje për t’i dhënë fund veprimtarive të saj të armatosura dhe për ta shkatërruar atë.
Ministri turk i Mbrojtjes Hulusi Akar njoftoi se trupat e 13 shtetasve turq u gjetën në rajonin malor të Gara, në veri të Irakut, ku forcat turke po kryejnë një operacion ushtarak kundër anëtarëve të PKK.
Akar konfirmoi në një deklaratë për parlamentin turk të martën se operacionet ushtarake, të kryera nga forcat e vendit të tij në Irakun e veriut, “vazhdojnë me intensitet të pakësuar”. Ai shpjegoi se 53 militantë, përfshirë dy të burgosur të gjallë, u neutralizuan gjatë Operacionit Eagle Claw 2 në rajonin e Gara.
Në verën e vitit të kaluar, Turqia zhvilloi Operacionin Eagle Claw 1, gjatë së cilës u kryen sulme ajrore të forta në shënjestrat e PKK në Sincar, Karaçak, Qendil, Zap dhe Hakurk në Irakun verior.
Ndërhyrja në Sincar
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan tha në 22 janar se vendi i tij mund të ndërhyjë vetë për të dëbuar anëtarët e PKK nga rrethi Sincar në Irakun verior.
Turqia ka mbajtur më shumë se 10 pozicione ushtarake që nga viti 1995 në territorin Irakian në provincën Dohuk.
Ministria Turke e Mbrojtjes tha se operacioni ushtarak në Irakun verior filloi me sulme ajrore, pasuar nga një operacion tokësor i kryer nga trupat e helikopterëve dhe se ky nuk është operacioni i parë turk në rajon, pasi operacione të ngjashme janë kryer kundër militantëve të PKK.
Kujtojmë, Turqia, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian e kanë klasifikuar PKK si një grup terrorist. PKK ka zhvilluar luftime të armatosura në Turqinë Juglindore që nga 1984, duke vrarë më shumë se 40,000 njerëz.
Në këtë kontekst, gjenerali turk në pension Ismail Hakki thotë se malet Qandil paraqesin një sfidë të madhe për forcat turke për shkak të konfigurimit të terrenit, përveç sfidës politike të reflektuar në nevojën për të marrë mbështetje nga Bagdadi, Teherani dhe Arbili.
Hakki theksoi se ekziston një mjedis i favorshëm brenda vendit dhe jashtë vendit për të filluar një luftë që synon çrrënjosjen e PKK për shkak të zemërimit jashtëzakonisht të lartë në qarqet publike dhe zyrtare në Turqi pas vrasjes së civilëve. Ministrat turq të mbrojtjes dhe të brendshëm vizituan presidentin e Partisë Republikane të Popullit (CHP) dhe presidentin e Partisë së Mirë (IYI), partitë e opozitës së vendit, për të shpjeguar detajet e operacionit dhe për të fituar mbështetjen e opozitës për veprime të mëdha ushtarake.
Ambienti i favorshëm
Ai vuri në dukje se ushtria turke ka përvojë të gjerë operacionale, armë të përparuara dhe një nivel të lartë aftësish strategjike të shoqëruara nga një sistem i përparuar i informacionit dhe inteligjencës, që do të thotë se ushtria turke mund të kthejë pritjet përmbys në çdo kohë.
Gazetari irakian me qendër në Stamboll Ayman Khaled e sheh vrasjen e civilëve turq si “një sfidë të qartë dhe një provë të durimit turk në vendosjen për një luftë vendimtare kundër PKK në malet Qandil”.
“Bagdadi po përpiqet të mbajë marrëdhënie miqësore dhe të frytshme me Ankaranë dhe nuk dëshiron të largohet nga këto marrëdhënie bazuar në kornizat politike, ekonomike dhe strategjike. Prandaj, Bagdadi do të përkrahet me Ankaranë në zgjidhjen e çështjes së marrëdhënies me PKK, në mënyrë që konflikti të mos zgjasë shumë,” tha Khaled.
Ai theksoi se pala irakiane nuk do të jetë në gjendje të marrë vendime të prera për shkak të pranisë së palëve në pushtet në vend, pasi ato janë të lidhura me aktorët që vendosin për çështjet rajonale, kryesisht me Iranin. Ky problem i bën gjërat të vështira, përveç që janë instrumente të dobët për zbatimin e vendimeve në lidhje me situatën e sigurisë.
Që nga themelimi i saj në fillim të viteve 1980, PKK ka qenë “një gjemb në sytë” e qeverive të njëpasnjëshme turke. Fillimisht bazuar në ideologjinë marksiste, PKK ka zhvilluar një luftë të armatosur kundër qeverisë turke që nga viti 1984, si pjesë e përpjekjeve për t’u dhënë kurdëve një shtet të pavarur në Turqi.
Sidoqoftë, PKK tërhoqi kërkesën e saj fillestare për pavarësinë e rajoneve kurde brenda Turqisë dhe filloi thirrjen për t’u dhënë autonomi kurdëve turq.
Konflikt i ri-i vjetër
Partia pësoi një goditje të madhe morale në 1999 kur lideri i saj Abdullah Ocalan u arrestua dhe u burgos në Turqi. Më pas ajo vazhdoi fushatën e saj të armatosur në 2004, e cila zgjati deri në 2009 kur filluan bisedimet e fshehta të paqes, pas së cilës PKK shpalli një armëpushim.
Por negociatat dështuan pas përplasjeve midis trupave turke dhe PKK në qershor 2011, në të cilat u vranë 14 ushtarë turq.
Në 2013, Ocalan bëri thirrje për një armëpushim dhe i bëri thirrje PKK të tërhiqej nga rajonet turke, në një “shpallje historike”, siç e përshkroi ai.
Armëpushimi përfundoi në 2015 kur Turqia filloi sulmet ajrore në kampe të PKK në Irakun verior. PKK më pas vazhdoi sulmet ndaj forcave të sigurisë, ushtrisë dhe caqeve të tjera brenda Turqisë. Po ashtu ka filluar të zbatojë një strategji të re për të marrë kontrollin e qyteteve me shumicë kurde në zonat juglindore të vendit.
Para tërheqjes së PKK nga Turqia juglindore në pranverën e 2013, sipas një marrëveshje me qeverinë turke, kishte vlerësime se numri i luftëtarëve të PKK në Turqi ishte diku rreth dy mijë.
Në 1997, PKK u vlerësua të ishte midis 10,000 dhe 15,000, por ky numër ra në 4,000 në 5,000 deri në 2002, shumica e të cilëve ishin të vendosur në Irakun verior.
Ka vlerësime se aktualisht ka afër 2,000 luftëtarë të PKK në Irakun verior.
