Kryeministri i Portugalisë, Antonio Costa, ka dhënë dorëheqjen sot pas nisjes së një hetimi për korrupsion.
Hetimet po kryhen pas dyshimeve mbi parregullsitë të kryera nga administrata e tij në trajtimin e projekteve të minierave të litiumit dhe hidrogjenit në vend.
Costa e njoftoi vendimin në një deklaratë televizive pas takimit me Presidentin Marcelo Rebelo de Sousa.
Ai tha se e kishte një “ndërgjegje të pastër” dhe se ka besim të plotë te drejtësia.
“Detyrat e kryeministrit nuk janë në përputhje me asnjë dyshim për integritetin tim. Në këto rrethana unë i kam paraqitur dorëheqjen presidentit të republikës”, tha Costa.
Costa, i cili fitoi një mandat të tretë radhazi si kryeministër pasi partia e tij siguroi një shumicë të papritur absolute në zgjedhjet e përgjithshme të parakohshme në janar 2022, tha se ai kishte dhënë dorëheqjen pavarësisht se kishte qenë “plotësisht i gatshëm të përkushtohem me gjithë energjinë time për përmbushjen e mandatit deri në fund të këtij legjislature”.
Ai tha gjithashtu se nuk do të kandidojë në asnjë zgjedhje të ardhshme.
Njoftimi i tij erdhi pasi shtypi portugez raportoi se të paktën pesë persona ishin arrestuar, duke përfshirë shefin e shtabit të Costa, Vítor Escária dhe mikun e Costas, konsulentin e biznesit Diogo Lacerda Machado.
Zyra e prokurorit publik më pas zbuloi se vetë Costa po hetohej, duke shtuar se “emri dhe autoriteti” i kryeministrit ishin cituar nga të dyshuarit e marrë në pyetje gjatë hetimit.
Rebelo de Sousa konfirmoi se ai kishte pranuar dorëheqjen e Costas dhe do të takohej me krerët e partisë të mërkurën.
Presidenti më pas do të duhet të vendosë nëse do të shpërndajë parlamentin dhe do të thërrasë zgjedhje, ose nëse do të lejojë socialistët e Costas, të cilët kanë shumicën në parlament, të formojnë një qeveri të re.
Në janar të këtij viti, prokurorët thanë se po shqyrtonin akuzat për korrupsion në lidhje me projektet e litiumit dhe hidrogjenit, por nuk përmendën asnjë të dyshuar.
Hetimi për “keqpërdorimin e fondeve, korrupsionin aktiv dhe pasiv nga figurat politike dhe shitjen e ndikimit” përfshin koncesionet e minierave të litiumit në veri të vendit.
Prokuroria po heton gjithashtu një projekt të prodhimit të hidrogjenit dhe një qendër të dhënash që do të ndërtohet nga kompania Start Campus në Sines, një qytet rreth 60 milje në jug të Lisbonës.
Në një deklaratë të lëshuar të martën, prokurorët thanë se 42 ambiente ishin kontrolluar nga policia dhe stafi i Departamentit të saj të Hetimit Kriminal dhe Veprimit.
Ai konfirmoi se adresat e kontrolluara “për të identifikuar dhe sekuestruar dokumente dhe prova të tjera përkatëse” kishin përfshirë “hapësirat e përdorura nga kreu i zyrës së kryeministrit“, dy ministritë dhe këshilli i qytetit të Sines.
Duke përmendur rrezikun e fluturimit dhe mundësinë që aktiviteti i paligjshëm mund të vazhdojë, prokurorët thanë se urdhër-arrestet ishin lëshuar për shefin e shtabit të Costa, kryetarin e bashkisë së Sines dhe dy drejtuesit në Start Campus.
Prokurorët thanë gjithashtu se ministri i infrastrukturës së Portugalisë, Joao Galamba, ishte paditur si pjesë e hetimit, ashtu si edhe presidenti i bordit ekzekutiv të Agjencisë Portugeze për Mbrojtjen e Mjedisit (APA).
Në maj, APA miratoi një projekt minierash për litiumin, një metal thelbësor për prodhimin e baterive elektrike. Një projekti i dytë mori dritën jeshile në fillim të shtatorit.
Në fillim të këtij viti, Rebelo de Sousa i tha qeverisë të pastronte aktin e saj pas një skandali që shpërtheu rreth linjës ajrore shtetërore TAP.
Skandali, i njohur si TAPgate, bëri që më shumë se një duzinë ministra dhe sekretarë të shtetit të largoheshin nga postet e tyre.
Debati filloi pothuajse një vit më parë pas zbulimit se një drejtori të TAP-it iu dha një paketë largimi prej 500,000 €. Pas largimit nga TAP, Alexandra Reis u emërua në krye të kompanisë shtetërore të kontrollit të trafikut ajror NAV. Më pas në fillim të dhjetorit ajo u bë ministre në Thesar.
Edhe pse ish-aleatët e Costas në Partinë Komuniste dhe Bllokun e Majtë kishin kërkuar që të hetoheshin faktet përpara se të nxirrej ndonjë përfundim, partitë e tjera lëshuan thirrje të shpejta për zgjedhje të reja të përgjithshme.
André Ventura, kreu i partisë së ekstremit të djathtë Chega, bëri thirrje gjithashtu për një sondazh të ri, duke thënë se “çdo zgjidhje tjetër do të vonojë procesin politik të vendit”.
