Ministri i Jashtëm rus Sergei Lavrov tha se vendi i tij kishte marrë garanci nga Turqia se ndërtimi i Kanalit të Stambollit, një rrugë ujore që do të lehtësonte trafikun e rëndë të transportit detar në Bosfor, nuk do të çonte në një prani më të madhe të forcave detare të NATO-s në Detin e Zi.
Lavrov tha në një konferencë shtypi me Mevlut Cavusoglu në Antalia, se ai dhe homologu i tij turk ranë dakord që planet për të ndërtuar Kanalin e Stambollit nuk do të ndikonin në asnjë mënyrë në parametrat e pranisë së forcave të huaja detare në Detin e Zi. det
Nga ana tjetër, Cavusoglu nuk konfirmoi që vendi i tij do të angazhohej që të mos lejonte NATO të dërgojë anije luftarake shtesë në Detin e Zi, duke thënë vetëm se Kanali i Stambollit nuk do të kishte një “ndikim të drejtpërdrejtë” në Konventën e Montreux 1936 dhe rregulloren të lundrimit përmes ngushticave të Bosforit dhe Dardaneleve.
Ministri turk tha se nuk do të ketë ndryshime në Konventën Montreux kur bëhet fjalë për ndërtimin e Kanalit të Stambollit, duke shtuar se marrëveshja ka dispozitat e saj të veçanta që ofrojnë mënyra për të rishikuar dhe anuluar atë, duke theksuar se rruga e re ujore do të jetë nën Juridiksioni turk.
Tensionet në Detin e Zi
Deklaratat ruse për garancitë turke në lidhje me Kanalin e Stambollit vijnë mes tensioneve midis Rusisë dhe Perëndimit për hyrjen e anijeve luftarake perëndimore në Detin e Zi.
Rreth dhjetë ditë më parë, marina ruse hapi të shtëna paralajmëruese në një anije luftarake britanike me pretekstin se ajo kishte hyrë në ujërat ruse në Detin e Zi. Pas këtij incidenti, manovrat detare u mbajtën midis Ukrainës dhe disa vendeve në Detin e Zi, përfshirë Shtetet e Bashkuara.
Presidenti rus Vladimir Putin tha të mërkurën se vendi i tij mund të kishte fundosur një shkatërrues britanik dhe se kjo nuk do të kishte çuar në Luftën e Tretë Botërore. Ai gjithashtu akuzoi Shtetet e Bashkuara të përfshira në këtë akt provokues, siç e përshkroi ai.
Konventa Montreux kufizon hyrjen e anijeve luftarake në Detin e Zi duke vendosur rregulla të rrepta për lundrimin në zonë, por garanton kalimin e lirë të anijeve civile, në kohë paqeje ose lufte.
Presidenti rus Vladimir Putin i bëri thirrje homologut të tij turk prillin e kaluar për të ruajtur Konventën e Montreux.
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan më vonë konfirmoi se qeveria e tij nuk kishte ndërmend të tërhiqej nga Konventa e Montreux dhe se i kushtonte rëndësi fitimeve të bëra nga Turqia falë marrëveshjes dhe do të vazhdonte t’i përmbahej asaj derisa të arrihej më e mira.
Hapja e një rruge të re ujore
Rreth një javë më parë, Erdogan filloi zbatimin e projektit 15 miliard dollarë të Kanalit të Stambollit, i cili synon të lehtësojë presionin mbi Bosfor dhe të zvogëlojë mbingarkesën. Presidenti turk ndoqi një ceremoni për të hedhur gurin themel për ndërtimin e urës së parë mbi rrugën e planifikuar të Kanalit të Stambollit.
Gjatësia e rrugës së re ujore do të jetë 45 kilometra, paralel me Detin e Bosforit, i cili lidh Detin e Zi me Detin e Marmaras dhe Mesdheun.
Në vitin 2011, Erdogan njoftoi një projekt për ndërtimin e kanalit, i cili u kritikua nga partitë e opozitës turke, me shpjegimin se kanali nuk ka përfitim ekonomik.
