Vaksina Sputnik V e Rusisë ka shkaktuar ndarje midis ish-vendeve të Evropës Lindore dhe ndërsa disa e shohin atë si një dhuratë nga qielli, të tjerët e shohin atë si një mjet propagandistik të Kremlinit, njoftoi agjencia franceze e lajmeve AFP, duke cituar analistë.
Vendet e rajonit janë goditur veçanërisht rëndë nga pandemia e re e koronavirusit dhe janë të përçara midis vaksinave të ofruara lehtësisht nga aleati i tyre i vjetër dhe rezistencës së Bashkimit Evropian ndaj ndikimit rus.
Analistët thonë se nga mosmarrëveshja përfiton vetëm nga Rusia dhe përpjekjet e saj për të provokuar një përçarje në rajon pas rënies së Bashkimit Sovjetik tre dekada më parë.
“Eshtë mjaft e qartë se Sputnik V është bërë një lloj fuqie e butë për Rusinë,” tha Michal Baranowski i Fondit gjerman Marshall.
“Qëllimi politik i Rusisë është të ndajë Perëndimin,” shtoi Baranowski, i cili drejton zyrën e Varshavës.
Kriza politike në Poloni dhe Republikën Çeke
Vetëm disa ditë pasi mori dërgesën e parë të Sputnik V më 1 mars, Sllovakia u gjend në një krizë politike.
Kryeministri Igor Matoviç mirëpriti mbërritjen e vaksinës ruse, duke thënë se “COVID-19 nuk di asgjë për gjeopolitikën”, ndërsa ministri i Jashtëm Ivan Korcok e quajti vaksinën “një mjet të luftës hibride”.
Sipas një studimi të botuar në revistën profesionale The Lancet, Sputnik V ka një efikasitet prej 91.6 përqind dhe tashmë po aplikohet në disa vende të botës.
Agjencia Evropiane e Barnave ende nuk e ka miratuar atë (EMA), por disa ish-vendet komuniste, anëtarë aktualë të Bashkimit, synojnë ta fillojnë përdorimin e tij pa dritën jeshile të EMA-s.
Pasi BE dështoi të sigurojë dhe shpërndajë me shpejtësi vaksinat Pfizer / BioNTech, AstraZeneca dhe Moderna, anëtarët e BE, siç është Sllovakia, u kthyen në Lindje.
Ekspertët pajtohen plotësisht se vaksinimi është mënyra e vetme për të kapërcyer krizën e koronavirusit, e cila ka goditur veçanërisht rëndë Evropën Qendrore dhe Lindore.
Sllovakia dhe Republika Çeke kanë pasur përqindjen më të lartë të vdekjes për frymë në botë për javë të tëra.
Muajin e kaluar, presidenti çek Milos Zeman i kërkoi presidentit rus Vladimir Putin që t’ia dorëzonte Sputnik V.
“Kështu do ta ndihmoj vendin tim,” tha Zeman.
Kur ministri çek i Shëndetësisë refuzoi të pranonte një vaksinë që nuk kishte miratimin e EMA, Zeman kërkoi anulimin e tij, por kërkesa e tij nuk u përmbush.
“Përdorimi i mundshëm i Sputnik V në Republikën Çeke është bërë një armë ekskluzivisht politike”, tha analisti politik Jiri Pehe, duke e quajtur vaksinën ruse “një mjet të luftës politike dhe propagandës”.
Ai deklaron se Rusia ka një problem të prodhojë një sasi të mjaftueshme vaksinash për nevojat e saj, dhe gjithashtu ngre pyetjen për kushtet në të cilat u prodhua vaksina.
“Nëse Putini vërtet do të besonte në vaksinën, ai do të ishte i pari që do të merrte dozën e parë me bujë të madhe, por ai kryesisht po e shmang atë,” tha Pehe.
Presidenti i Këshillit të BE Charles Michel thotë se vaksinat nuk duhet të përdoren për qëllime propagandistike.
“Ne nuk duhet të mashtrohemi nga Kina dhe Rusia, regjime me vlera që janë më pak të dëshirueshme për ne, ndërsa organizojmë operacione të reklamuara të shpërndarjes së vaksinave në vendet e tjera,” tha Michel.
Kremlini po fërkon duart
Pavel Havliçek, një analist në Shoqatën për Çështjet Ndërkombëtare, pretendon se Kremlini po “fërkon duart” ndërkohë.
“Diplomacia ruse e vaksinave ka për qëllim qartë minimin e besimit dhe kohezionit të ndërsjelltë në Evropë,” tha Havliçek.
Anëtari i parë dhe deri më tani i vetëm i BE-së që përdor Sputnik V është Hungaria, dhe ajo u përdor gjithashtu për të vaksinuar ministrin e Jashtëm Peter Szijjarto.
Kryeministri Orban u vaksinua me vaksinën e prodhuesit kinez Sinopharm.
Nga vendet e tjera post-komuniste, Sputnik V dhe vaksina Sinopharma po përdoren në Serbi është gati të fillojë negociatat për prokurimin e atyre vaksinave.
Bullgaria, Kroacia, Letonia dhe Rumania po presin dritën jeshile të EMA për Sputnik V, ndërsa Lituania ka hequr dorë plotësisht nga vaksina ruse.
Polonia gjithashtu nuk është e interesuar për Sputnik V.
“Në Poloni, gjithçka që mban flamurin rus nuk është e mirëpritur,” tha Baranowski.
