Kriza e pandemisë ka goditur eksportin e shërbimeve dhe ka thelluar ndjeshëm deficitin e llogarisë korente të vendit.
Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se për tremujorin e dytë ky deficit arriti në 378 milionë euro, në rritje me pothuajse 28% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Tremujori i dytë ka sjellë edhe një zgjerim të deficitit progresiv vjetor, duke e çuar atë në 612 milionë euro, 8% më shumë krahasuar me gjysmën e parë të vitit të kaluar. Ky është deficit më i lartë i llogarisë korente për 6-mujorin e parë që nga viti 2009.
Deficiti i llogarisë korrente përfaqëson në thelb diferencën mes flukseve korente hyrëse dhe dalëse të valutës në ekonomi.
Historikisht, Shqipëria është një ekonomi me bilanc negativ të tregtisë në mallra, por, ky deficit kompensohet pjesërisht nga një suficit në llogarinë e shërbimeve, si edhe nga të ardhurat nga puna dhe ato dytësore, kryesisht nga remitancat.
Rezultati pozitiv i shërbimeve lidhet me peshën e rëndësishme që kanë në bilancin e pagesave sektorët që shfrytëzojnë krahun e lirë të punës, kryesisht fasoneria apo shërbimet call center, por edhe me të ardhurat neto nga turizmi.
Pas shpërthimit të krizës së Covid-19, raportet që përcaktojnë deficitin e llogarisë korente kanë ndryshuar: deficiti i mallrave ka pësuar rënie, ndërsa ai i shërbimeve është zgjeruar.
Megjithëse deficiti në mallra ngelet në përmasa mjaft të mëdha, me mbi 1.3 miliardë euro, ai ka rënë me 11% krahasuar me një vit më parë. Në vlerë absolute, mbyllja e ekonomisë preku më shumë importet, se eksportet, duke sjellë uljen e deficitit në mallra.
Ndërkohë, të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se të ardhurat neto në ekonomi nga shërbimet për 6-mujorin e parë ranë në 408 milionë euro, 25% më pak krahasuar me gjysmën e parë të vitit të kaluar. Goditjen më të rëndë e dha tremujori i dytë, ku eksportet e shërbimeve ranë me 46%.
Eksporti i shërbimeve është prekur në të gjithë segmentet, ku turizmi është sigurisht pjesa më e dukshme. Në tremujorin e dytë, bilanci neto i të ardhurave nga turizmi ishte negativ për dy milionë euro, ndërsa një vit më parë ky sektor pati sjellë të ardhura neto në vlerën e 81 milionë eurove. Për gjithë 6-mujorin e parë, të ardhurat neto nga turizmi ishin 91 milionë euro, 42% më pak krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2019.
Paralizimi i lëvizjeve ndërkufitare pas mbylljes së shkaktuar nga pandemia ka ulur në minimum si lëvizjet e shqiptarëve jashtë vendit, ashtu edhe vizitat e të huajve në Shqipëri. Por, duke qenë se zakonisht Shqipëria ka një bilanc neto nga turizmi pozitiv, mbyllja e ka ndikuar negativisht llogarinë e shërbimeve.
Ndërkohë, goditja ka qenë më e moderuar në sektorin e fasoneve, pavarësisht problemeve fillestare për furnizim me lëndë të parë, rënies së kërkesës dhe vështirësive për të vazhduar me një regjim normal pune në kushtet e pandemisë. Të ardhurat nga shërbimi i përpunimit të inputeve për tremujorin e dytë rezultuan në vlerë të njëjtë me vitin e kaluar, ndërsa për 6-mujorin ato rezultuan në rënie me 10%, rënie e përcaktuar kryesisht nga tremujori i parë.
Ndërsa sektori i fasoneve e ka kaluar pikun e krizës me pasoja të kufizuara, efektet negative të saj janë ndjerë tek të ardhurat e tjera me peshë në llogarinë korrente, ato nga puna dhe nga emigrantët.
Statistikat e Bilancit të Pagesave tregojnë se të ardhurat nga puna jashtë vendit për 6-mujorin 2020 kanë rënë me 37.5%, ndërsa remitancat me 18.5%. Të ardhurat nga puna përfshijnë pagesat për punësimin sezonal jashtë vendit, ose nga puna në distancë për kompani jo-rezidente në Shqipëri./Monitor
