Llojet e verdhëzës! Përse shkaktohet, cilët janë faktorët? Ndërlikimet apo komlikacionet primare dhe sekondare që mund të shkaktohen nga ajo.
Fillimisht nisim me bilirubinën, bilirubina është një pigment hemoglobinogjenik-hemos-gjak-globin-protein. (pigment i cili shperndan O2 ne rruazat e kuqe te gjakut)
-Formimi i bilirubinës është shumë i rëndësishëm për metabolizmin tonë.
Bilirubina formohet nga shkatërrimi i eritrociteve në sistemin retikulo-endotelial (në rrjeten e kapilareve ndër-sinusoidal) tek shprekta.
Si pasojë e shkatërrimit të eritrociteve-hemoglobina shpërbëhet apo coptohet, dhe nga produkti i çiliruar prej copëtimit nën ndikimin e enzimës së homo-oksigjenazes formohet BILI-verdina (e verdhë) ..dhe më pas nën ndikimin e reduktazës ajo formohet në bilirubin-rubin-e kuqe!
Pra BILURBINA-tashmë i formua si pigment, por ku do të shkojë?
-Tashmë ajo futet në gjak në qarkullimin arterial, dhe kapet sëbashku me ALBUMINAT-në drejtim të qelizave të mëlçisë, ku atje duhet të kapet nga glukoronil-transferaza-dhe duhet të konjugohet-përpunohet me ACIDIN-GLUKORONIK.
Bilirubina si gjithnjë është një pigment, i cili duhet të dalë jashtë, pas depozitimit që bënë në mëlçi.
Por vijmë tek ikteret-apo verdhëzat!
Ikeret ndahen në 3 nën-grupacione:
-Ikteri prehepatik
-Ikteri hepatocelular-verdhëza e mëlçisë, në indin e mëlçisë.
-Ikteri post-hepatik.(ose kolestaza-dëmtim mekanik në rrugët e tëmthit-bllokadë-pengese)
E verdhëza-pre-hepatike ende pa u dërguar tek qelizat e mëlçisë ka të bëjë me një defekt në eritropoezen-formimin e rruazave të kuqe të gjakut, pasi kemi një shtim të hemolizes-shkrirjes së hemoblogines-dhe shtim te sasise te hemoglobines..kjo zakonisht shkaktohet nga hematomat e ndryshme të organeve të brendshme, apo nga inflamacionet e brendshme kronike.
Vijme tek e vërdheza e melçisë!
KëTU QËNDROJNë DëMTIMET STRUKTURORE MORFOLOGJIKE QË INDI I MËLÇISË PARAQET-ku kemi një mos përpunim-dhe një mos eleminim jo të rregullt te bilirubinës nga qelizat hepatike-të mëlçisë.
Shkaktarët:alkooli-keq-ushyqerja-mos-oksigjenimi i qelizës-dehidracioni-zorra e inflamuar-zorra e përshkueshme.
Këtu kemi depozitime aq te larta të bilirubinës në indin e mëlçisë, saqë indet dhe trupi marrin një ngjyrë të verdhë, e cila quhet dhe VERDHËZ!
Ikteri-post-hepatik ose kolestaza-stangim i biles-sekrecioneve të fshikzës së temthit drejt zorrës së hollë! Shkaqet janë tumoret e fshikzës së tëmthit-guret-mikrolitiazis-inflamacionet mukozale të saj-dëmtimet e retikulumit endoplazmatik-keq-ushyqerja.
Për të mbrojtur mëlçinë është e rëndësishme marrje në mënyrë të vazhdueshme e GJEMBIT TË GOMARIT si çaj mjekësore, pothuajse nga 1 filxhan çdo ditë.
