Sezoni i provimeve mund të jetë një periudhë e mbushur me tension për adoleshentët, duke nxitur shpesh ankth rreth suksesit dhe së ardhmes.
Një nivel i moderuar stresi është i zakonshëm, por si mund ta kuptojnë prindërit kur ky stres bëhet i dëmshëm?
Paula Bosha, psikoterapiste dhe drejtuese klinike në qendrën Priory, rendit shtatë shenja paralajmëruese që tregojnë se stresi i provimeve mund të ketë kaluar kufijtë normalë dhe kërkon më shumë vëmendje.
Ajo, e cila ka ndihmuar në krijimin e një programi të posaçëm terapie për stresin nga provimet, thekson se njohja e këtyre shenjave është hapi i parë drejt mbështetjes së duhur.
- Ankth i shtuar
Stresi i tepruar nga provimet mund të ndikojë ndjeshëm në shëndetin mendor.
“Shenja paralajmëruese janë mendimet e vazhdueshme për provimet, ndjesia e mbingarkesës, paniku dhe stresi i shtuar,” thotë znj. Bosha.
“Adoleshentët mund të ndihen të pafuqishëm për të përballuar përgatitjet dhe të mendojnë se nuk ia dalin dot.”
- Mungesë motivimi dhe interesimi
“Adoleshenti mund të mos ketë dëshirë të fillojë ose të vazhdojë detyrat, dhe të humbasë interesin për gjëra që më parë i pëlqenin,” shpjegon ajo.
- Sjellje shmangëse
“Mund të shmangin rishikimet, të vonojnë qëllimisht detyrat, të refuzojnë përgatitjen për provime apo edhe të mungojnë në shkollë.”
- Mendime negative dhe vetëkritikë
Mendimet vetëdënuese mund të jenë sinjal i një gjendjeje më serioze, si depresioni.
“Këto mund të përfshijnë ndjesinë e dështimit, dyshimin në veten e tyre, ose vetëfjalime negative që e përkeqësojnë situatën,” thotë znj. Bosha.
- Vështirësi në përqendrim dhe probleme me kujtesën
“Shpesh adoleshentët kanë vështirësi të përqendrohen edhe në detyra të thjeshta dhe mund të kenë probleme me kujtesën apo rikujtimin e informacionit.”
- Ndryshime fizike
“Treguesit fizikë përfshijnë rrahje të shpejta të zemrës, djersitje, frymëmarrje të vështirësuar,” thotë ajo.
“Mund të shfaqen edhe nauze, të vjella, diarre ose dhimbje barku.”
- Sjellje të pashëndetshme për përballimin e stresit
“Nëse adoleshenti po përdor strategji të dëmshme si vetëlëndimi, konsumimi i substancave apo ushqimi i tepërt për të përballuar stresin, kjo është një shenjë serioze që kërkon ndërhyrje,” thekson znj. Bosha.
Si ta ndihmoni fëmijën tuaj
- Krijoni një ambient të sigurt dhe mbështetës
Flisni rregullisht me fëmijën dhe dëgjojeni me vëmendje.
“Inkurajoni një komunikim të hapur, duke u dhënë hapësirë të shprehin shqetësimet e tyre,” këshillon znj. Bosha. “Tregohuni pranë tyre dhe ofroni siguri.” - Ndihmoni në organizimin e një rutine studimi
“Përgatitni së bashku një orar të balancuar studimi, me pushime të rregullta dhe ndarje të detyrave në pjesë të vogla,” sugjeron ajo. - Promovoni zakone të shëndetshme
“Sigurohuni që adoleshenti të flejë mjaftueshëm, të ushqehet në mënyrë të shëndetshme dhe të qëndrojë fizikisht aktiv.” - Jepni mbështetje emocionale
“Pranoni dhe vlerësoni ndjenjat e tyre, edhe kur ju duken të vogla. Ngushëllimi dhe inkurajimi mund të kenë ndikim të madh.” - Inkurajoni aktivitete çlodhëse
“U sugjeroni ushtrime relaksuese si frymëmarrje e thellë, meditimi, apo një ecje e lehtë,” këshillon znj. Bosha. - Shmangni presionin e panevojshëm
“Mbështeteni fëmijën që të japë më të mirën, por pa e ngarkuar me pritshmëri të tepruara,” thotë ajo.
“Përqendrohuni te përpjekja dhe jo vetëm te rezultati.” - Kërkoni ndihmë profesionale kur është e nevojshme
Nëse shenjat janë të vazhdueshme dhe shqetësuese, mos hezitoni të kërkoni ndihmën e një specialisti.
Një profesionist mund ta ndihmojë adoleshentin të përballojë më mirë stresin dhe ta kalojë me sukses këtë periudhë sfiduese.
