Trashëgimia e Malcolm X, liderit të muslimanëve afroamerikanë i cili ngeli i njohur në histori si një nga figurat simbolike të luftës kundër racizmit në SHBA dhe i cili më 21 shkurt të vitit 1965 humbi jetën si rezultat i një atentati, vazhdon të reflektohet në çdo rrugë, krahas bulevardit dhe një tregu në Harlem të New Yorkut që mbajnë emrin e tij.
Malcolm X kishte fituar respekt të madh në botë me luftën e tij aktive kundër racizmit që atëbotë mbizotëronte në SHBA, ndërkohë që ende vazhdon të jetë frymëzim veçanërisht për afroamerikanët.
Thuajse në çdo cep të lagjes Harlem, ku shumica e banorëve janë afroamerikanë, mund të hasen gjurmë të Malcolm X-it, duke filluar nga tezgat e rrugës të shitësve të librave të dorës së dytë, afisheve, fanellave dhe kapelave dhe dyqanet e suvenirëve.
Në përvjetorin e 53-të nga vrasja e tij, afroamerikanët në Harlem për Anadolu Agency (AA) shpjeguan jetën dhe veprën e Malcolm X-it.
“Më parë, emrin e Malcom X-it e dëgjoja nga televizionet. Që kur u zhvendosa në Harlem kur isha 17-18 vjeç, gjurmët dhe trashëgiminë e tij i rastis gati në çdo cep dhe kam filluar t’i njoh dhe kuptoj më mirë, si dhe t’i zbatoj mësimet e tij”, tha afroamerikanja Aisha McBride, e cila jeton në Harlem.
Emri i Malcom X-it për McBride nënkupton “përpjekje dhe mbrojtje”. Ajo thotë se Malcom X ishte shembull për shumë njerëz me luftën që zhvilloi pasi doli nga errësira.
“Po të ishte gjallë, do të dëshpërohej nga ndodhitë e sotme. Sikur të jetonte më shumë, ai do të vazhdonte të luftonte dhe do të mund të bënte ndryshime më të mëdha”, shprehet McBride.
“E mora shembull dhe e ndryshova jetën time”
Nga ana tjetër, shitësi i rrugës Abdul Osman thotë se emri i Malcolm X-it ia ka mësuar atij dhe popullit të tij pjekurinë, vetëmjaftueshmërinë, mposhtjen e injorancës, arritjen e së vërtetës dhe mënyrën e përmirësimit të gabimeve.
Osman tregon se në një kohë Malcolm X shiste lëndë narkotike, kishte problem me alkoolin, kishte hyrë dhe dalë nga burgu, ndërsa më pas kishte pësuar një ndryshim në jetë.
“Edhe unë kisha përvojë të ngjashme. Përjetova burgun. E mora shembull atë dhe e ndryshova jetën time. Tani njerëzit i mësoj të fitojnë vetë duke punuar në vend të vjedhjes, si dhe të bëjnë vepra të mira për veten e tyre dhe shoqërinë ku jetojnë”, rrëfen Osman.
“Duhet t’i respektojmë dallimet”
Osman më tej thotë se të gjithë njerëzit që duhet ta respektojnë njëri-tjetrin dhe dallimet e tyre, qofshin ata të ndryshëm, të krishterë, muslimanë apo hebrenj.
“Bota ka nevojë për unitet, paqe dhe ndryshim”, vlerëson ai.
“Shpirti i Malcom X jeton në Harlem”
Nova Fuller, shitës i librave të dorës së dytë, thotë se shpirti i Malcolm X-it jeton në Harlem, ku lideri afroamerikan kishte ecur gjatë kohës së tij.
Fuller tregon se shumë njerëz e kishin konsideruar të çmendur Malcolm X-in, pasi ai kishte folur për të drejtat e njeriut, liritë dhe barazinë, duke shtuar se ai kishte luftuar deri në vdekje për këto liri dhe për ndryshime.
Rrëfimi i Malcolm X
Malcolm X, emri i vërtetë i të cilit ishte Malcolm Little, erdhi në jetë në vitin 1925 si i biri i një predikuesi me emrin Earl Little, i cili besonte se afroamerikanët nuk do t’i fitojnë liritë dhe se ata duhet të kthehen në Afrikë.
Që në moshën pesëvjeçare, Malcolmit i vritet babai nga autor i panjohur, ndërsa nëna i mbyllet në një spital të shëndetit mendor. Pas fëmijërisë që i kaloi në varfëri dhe vështirësi, në vitin 1946 u dënua me burg për vjedhje.
Gjatë kësaj periudhe, Malcolm X përvetësoi idetë e Elijah Muhammed, liderit të lëvizjes Nation of Islam (Kombi i Islamit), e cila mbronte “nacionalizmin me ngjyrë”. Ai iu bashkangjit kësaj lëvizjeje pasi u lirua nga burgu në vitin 1952. Që nga kjo kohë, Malcolmi filloi të përdor mbiemrin X, në shenjë përfaqësimi për mbiemrat e paraardhësve afrikanë të cilët ishte e pamundur të njiheshin.
Me kalimin e kohës, Malcolm X ra në mosmarrëveshje me Elijah Muhammed lidhur me përqendrimet e lëvizjes, metodat e përdorura dhe këndvështrimet ndaj fesë. Më 1964, ai u nda nga Nation of Islam.
Në periudhën e fundit të jetës së tij, ai mbrojti nevojën për të kuptuar fenë islame për zgjidhjen e problemit racor të shoqërisë amerikane dhe luftën për të drejtat e njeriut duke marrë për bazë vëllazërinë mes të gjitha racave. Gjatë kësaj kohe, ai filloi të përdorë emrin El-Hajj Malik El-Shabazz.
Më 21 shkur të vitit 1965, Malcolm X u qëllua për vdekje teksa po mbante një fjalim në Harlem.
Edhe pse tre anëtarë të Nation of Islam u dënuan për vrasje, ka pasur pretendime se pas vrasjes së tij qëndron Byroja Federale e Hetimit (FBI), e cila në periudhën e fundit të jetës së tij e kishte përcjellur në masë të madhe Malcolm X-in.
Biografia e liderit musliman me ngjyrë Malcolm X, e shkruar së bashku me Alex Haley, shkrimtarin e romanit “Rrënjët” i cili paraqet një nga kryeveprat në letërsinë afroamerikane, konsiderohet si një nga autobiografitë më të rëndësishmë të shekullit 20.
