Më 11 nëntor, trupat ruse morën korridorin Lakhin që lidh Armeninë dhe enklavën e Nago-Karabakut. Vendosja e tyre ishte hapi i parë në zbatimin e një marrëveshje paqeje të arritur nga Azerbajxhani, Armenia dhe Rusia pak ditë më parë.
Sipas marrëveshjes, Moska ra dakord të dërgojë një kontigjent prej 2000 paqeruajtësish dhe të krijojë 16 pika vëzhgimi përreth Nago-Karabakut. U ra dakord gjithashtu që Azerbajxhani të rimarrë shtatë rrethe rreth rajonit, duke përfshirë Shusha-n (Shushi në armenisht), kryeqyteti i saj historik.
Megjithëse marrëveshja është arritja kurorëzuese për presidentin Ilham Aliyev, Rusia gjithashtu ka bërë fitime të konsiderueshme. Karabaku ishte i vetmi “konflikt i ngrirë” në hapësirën post-Sovjetike ku nuk kishte “çizme” ruse në tokë. Kjo u dha palëve lokale, Jerevanit dhe Baku, më shumë hapësirë për manovrim. Azerbajxhani është gjithashtu i vetmi vend në Kaukazin e Jugut pa një ushtri ruse në territorin e saj. Tani kjo ka ndryshuar.
E ardhmja e Pashinianit
Status quo-ja e re sot në Nago-Karabak të kujton rajonin renegat të Transnistrisë në Moldavi ose Osetinë e Jugut dhe Abkhazinë, i cili u shkëput nga Gjeorgjia, ku Moska imponoi veten si një arbitër që nga fillimi.
Dorëzimi i kryeministrit armen Nikolla Pashinian solli gjithashtu avantazhin e Putinit. Ai erdhi në pushtet përmes demonstratave në rrugë në prill dhe maj 2018 dhe ish-gazetari është saktësisht kategoria e “revolucionarit me ngjyrë” që Kremlini e sheh si një kërcënim.
Megjithëse Pashiani, kuptohet, nuk vuri kurrë në dyshim marrëdhëniet e veçanta armeno-ruse, ai u përplas me individë dhe klane të lidhur me Moskën. Në fillim të këtij viti, Serge Sarkishian, një ish-president i përjashtuar nga Pashaniani, u përball menjë gjyq korrupsioni së bashku me disa nga ministrat e tij. Një ish-udhëheqës tjetër, Robert Kosharian, i cili është miku personal i Putinit, ka qenë në gjykatë për goditje të dhunshme të demonstratave në 2008.
Për shkak të kësaj, mesazhet e Pashinianit për Moskën, si para dhe gjatë luftës, u refuzuan kryesisht. Në korrik, Margarita Simonian, kreu i mediave ruse RT dhe një nga propagandueset kryesore të Kremlinit, akuzoi udhëheqësit armenë për aktivitete anti-ruse dhe tha se ata nuk duhet të presin ndihmë ruse nëse shpërthen lufta.
Tani për Pashinian, i cili po përballet me zemërimin e njerëzve për humbjet territoriale, e ardhmja politike qëndron në ekuilibër. Udhëheqësit rusë nuk do ta humbasin nëse ai largohet. Media pranë Kremlinit tani po feston rolin e Rusisë në ruajtjen e vendeve historike armene dhe mbrojtjen e njerëzve në terren, dhe që tregon kontrastin e plotë me dështimet e Pashinianit.
Çfarë mori Turqia?
Por pyetja e madhe që të gjithë po bëjnë është rreth Turqisë. Cili është rezultati i saj në Nago-Karabak? Në fund të fundit, ishte përfshirja e Presidentit të saj Rexhep Tajip Erdogan për të siguruar një mbështetje të fortë ushtarake për Azerbajxhanasit, gjë që solli avantazhin ushtarak në terren.
Ndërsa Ankaraja mohon njoftimet për luftëtarët sirianë që janë dërguar në vijat e frontit të Nago-Karabakut ose vendosjen e oficerëve turq në radhët e Azerbajxhanit, dronët Bayraktar të prodhuar nga Turqia kanë shkaktuar kërdi mbi armenët, duke shkatërruar armët e tyre, kryesisht tanket e prodhuara nga Rusia dhe duke shkaktuar viktima të mëdha.
Ndërhyrja e kufizuar ushtarake solli edhe disa përfitime politike. Turqia ka konfirmuar rolin e saj si një lojtar kryesor në Kaukazin e Jugut. Ajo tejkaloi Perëndimin, duke bërë që SHBA e Franca, anëtare të të ashtuquajturit Grupi Minsk për Karabagun në emër të OSBE-së, dukeshin të parëndësishme.
Përveç kësaj, korridori përmes territorit armen në enklavën azerbajxhanase Nakishevan, i rënë dakord në Moskë, vendos një urë të drejtpërdrejtë territoriale midis Turqisë dhe Azerbajxhanit në mënyrën e duhur. Lidhjet politike dhe ekonomike midis dy vendeve duhet të lulëzojnë, gjë që mirëpritet nga shumica e publikut turk.
Sidoqoftë, fitimet janë të pjesshme. Turqia po përpiqej të diktonte ndikimin e saj në Kaukazin e Jugut. Ajo donte një vend në tryezën e negociatave për një marrëveshje për Nago-Karabakun, me Moskën, Bakun dhe Jerevanin, dhe një mision të mundshëm paqeruajtës të ngjashëm me atë me Rusinë në rajonin Sirian të Idlib. Por kjo nuk ndodhi.
Turqia mund të fitojë një rol simbolik në ruajtjen e paqes, të tilla si dërgimi i vëzhguesve me forcat ruse, por ky do të jetë vendimi i Moskës. Pranimi i Azerbajxhanit për ushtrinë ruse është një pengesë për Ankaranë. Në thelb, Ankaraja guxoi të vinte në fushën ruse dhe fitoi pikë. Turqia është infiltruar në “afër jashtë”, pasi Rusia e sheh këtë terren, ashtu siç bëri në 2015 duke ndërhyrë në Siri. Sidoqoftë, të paktën tani për tani, Moska ka avantazhin.
Çështja “Nago-Karabak” thekson më tej zhvillimet ruso-turke. Të dy vendet janë partnerë dhe konkurrentë në teatro të ndryshme: në Siri, Libi, Kaukazin e Jugut, Detin e Zi, por dhe Ballkanin Perëndimor. Ata kanë mësuar nga pësimet e tyre dhe dinë si të zgjidhin mosmarrëveshjet dhe të përqendrohen në interesat e përbashkëta. Bashkimi i forcave kundër Perëndimit po ndihmon në mbylljen e konflikteve. Por është një akt kompleks i balancimit për Putin dhe Erdogan.
