Shtetet e Bashkuara kanë ndaluar dërgimin e disa llojeve të bombave të rënda në Izrael dhe presidenti amerikan Joseph Biden ka premtuar gjithashtu se do të ndalojë furnizimin e ushtrisë sioniste me disa armë sulmuese dhe predha artilerie nëse vazhdon të sulmojë Rafahun, qytetin më jugor të Gazës.
Çfarë thonë SHBA-të?
Biden lëshoi paralajmërimin, ndoshta më të ashpër deri më tani kundër Izraelit, gjatë një interviste me CNN. Në të njëjtën intervistë, ai tha gjithashtu se SHBA do të vazhdojë të furnizojë armë mbrojtëse si përgjuesit e Kupolës së Hekurt, duke nënvizuar mbështetjen e saj të vazhdueshme për mbrojtjen e Izraelit.
Zyrtarët amerikanë thanë se SHBA-ja ndaloi dërgesat e bombave të rënda, duke përfshirë 1,800 bomba 907 kilogramë dhe 1,700 bomba 227 kilogramë.
Politico, një gazetë me bazë në Uashington, raportoi se armët e bllokuara përfshijnë gjithashtu një sistem udhëzues Boeing që i kthen bombat “memece” të rënies së lirë në ato të drejtuara me saktësi.
Armët ishin përfshirë në një dërgesë të mëparshme në Izrael, miratuar përpara paketës së fundit të ndihmës shtesë të miratuar nga Kongresi i SHBA në prill, i cili ndau 26.38 miliardë dollarë për Izraelin, duke përfshirë 9.1 miliardë dollarë për qëllime humanitare.
Në një seancë dëgjimore të Senatit të SHBA, Sekretari i Mbrojtjes Lloyd Austin tha se SHBA po shqyrton ndihmën afatshkurtër të sigurisë për Izraelin në kontekstin e sulmeve të vazhdueshme të Izraelit në Rafah.
“Ne ishim shumë të qartë që në fillim se Izraeli nuk duhet të nisë një sulm të madh në Rafah pa një plan dhe mbrojtje të civilëve në atë zonë lufte,” tha Austin.
Çfarë lloj dëmi mund të shkaktojnë bombat e rënda?
Kur shpërthehet, bomba prej 227 kilogramësh mund të plagosë rëndë ose të vrasë brenda 20 metrave. Bomba 907 kilogramëshe ka një rreze shkatërrimi prej 35 metrash, sipas Projektit për Alternativat e Mbrojtjes (PDA), i cili kryen kërkime dhe analiza të politikave të mbrojtjes.
Në varësi të llojit të sipërfaqes që godet, një bombë 227 kilogramësh mund të krijojë një krater me gjerësi mesatare 7.6 metra dhe thellësi 2.6 metra. Bomba 907 kilogramëshe do të gërmojë një krater 15 metra të gjerë dhe pesë metra të thellë, sipas PDA.
Një raport i vitit 2015 nga Zyra e Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut (OHCHR) mbi bombën 907 kilogramësh thoshte: “Presioni nga shpërthimi mund të çajë mushkëritë, të shpërthejë zgavrat e sinusit dhe të shkëpusë gjymtyrë qindra metra nga vendi i shpërthimit.”
Forcat izraelite përdorën bomba me peshë 907 kilogramë në një sulm në kampin e refugjatëve Jabalia më 31 tetor, sipas një analize nga The Guardian dhe The New York Times. U identifikuan dy kratere me ndikim të vlerësuar në 12 metra të gjerë.
A është e ligjshme që Izraeli të përdorë këto bomba në Gaza?
Bombardimet ajrore të zonave me popullsi të dendur nuk janë shprehimisht të paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar humanitar. Megjithatë, civilët nuk mund të jenë objektiv i bombardimeve dhe të gjitha viktimat civile duhet të jenë “proporcionale” me një objektiv specifik ushtarak. Protokolli Shtesë I i Konventave të Gjenevës të vitit 1949 dhe Konventa e Hagës e vitit 1907 vendosin këto rregulla. Izraeli është nënshkrues i të dyjave.
Nëse numri i viktimave civile është joproporcional dhe “qartësisht i tepruar” në lidhje me çdo avantazh të drejtpërdrejtë ushtarak, atëherë sulmi kualifikohet si një krim lufte sipas statutit të Gjykatës Ndërkombëtare Penale, e cila po heton luftën e Izraelit në Gaza.
Si reagoi Izraeli ndaj deklaratës së Biden për dorëzimin e armëve sulmuese?
Izraeli pretendon se interesi i tij i vetëm është shkatërrimi i Hamasit dhe se nuk synon civilët palestinezë. Ai pretendon se po merr të gjitha masat paraprake për të shmangur viktima të panevojshme. Ai e justifikoi sulmin e tij në Rafah duke pretenduar se qyteti është shtëpia e batalioneve të mbetura të Hamasit. Megjithatë, më shumë se një milion civilë janë strehuar atje nga bombardimet izraelite të pjesëve të tjera të Rripit të Gazës gjatë shtatë muajve të fundit.
“Kjo është një deklaratë e vështirë dhe shumë zhgënjyese që kam dëgjuar nga një president të cilit i kemi qenë mirënjohës që nga fillimi i luftës”, tha Gilad Erdan, ambasadori i Izraelit në Kombet e Bashkuara, për radion publike izraelite Khan.
Erdan tha se paralajmërimi i Biden do të forconte pozitat e Iranit, Hamasit dhe Hezbollahut.
“Nëse Izraelit i ndalohet hyrja në një zonë kaq të rëndësishme dhe qendrore si Rafah, ku ndodhen mijëra terroristë, pengje dhe udhëheqës të Hamasit, si duhet t’i arrijmë saktësisht qëllimet tona?”
Sa ndihma ushtarake i jep SHBA Izraelit?
SHBA i dërgon Izraelit pothuajse tre miliardë dollarë në vit, pjesa më e madhe e të cilave jepet si financim ushtarak i huaj (FMF).
SHBA-ja historikisht i ka dhënë Izraelit ndihmë të konsiderueshme; një total prej 297 miliardë dollarësh ndërmjet viteve 1946 dhe 2023, nga të cilat 216 miliardë dollarë janë ndihmë ushtarake dhe 81 miliardë dollarë janë ndihmë ekonomike, sipas të dhënave nga Agjencia Amerikane për Asistencë Ndërkombëtare (USAID). Izraeli është marrësi më i madh kumulativ i ndihmës amerikane që nga themelimi i tij.
Pas sulmit të 7 tetorit nga Hamasi, SHBA dërgoi anije detare izraelite, të tilla si kryqëzorë me raketa të drejtuara, të armatosur me armë detare dhe shkatërrues, së bashku me municione me vlerë 2 miliardë dollarë.
Izraeli po mbështetet në ndihmën ushtarake të SHBA-së për shkak të mungesës globale të municioneve pas luftërave në Gaza dhe Ukrainë, raportoi gazeta e përditshme izraelite e biznesit Calcalist, duke shtuar se ushtria izraelite ka shmangur ta pranojë këtë publikisht, por gjeneralmajor Eliezer Toledano pranoi në mars se ushtria është reduktimin e sulmeve ajrore në mënyrë që të “menaxhohet më mirë ekonomia e armëve”.
A e ka pezulluar më parë SHBA ndihmën ushtarake për Izraelin?
Po. SHBA ndërpreu ndihmën ushtarake për Izraelin në vitin 1982, kur presidenti i atëhershëm Ronald Reagan vendosi një ndalim gjashtë-vjeçar për shitjen e municioneve thërrmuese në Izrael. Kjo pasoi një hetim të Kongresit që zbuloi se Izraeli kishte përdorur armë në zonat civile kur pushtoi Libanin në 1982.
Çfarë po ndodh në Rafah?
Izraeli nisi një ofensivë ushtarake në Rafah dhe mori kontrollin e kalimit kufitar Rafah me Egjiptin, duke ndërprerë aksesin në ndihmat humanitare të martën, disa orë pasi Hamasi ra dakord për një marrëveshje armëpushimi. Kjo pasoi një sulm natën në zonë duke përdorur avionë luftarakë që vranë të paktën 12 civilë.
Pas bombardimeve të pamëshirshme të Izraelit në Rripin e Gazës që nga fillimi i luftës më 7 tetor, më shumë se një milion palestinezë të zhvendosur brenda vendit janë strehuar në Rafah – shumë prej tyre më parë të zhvendosur nga pjesë të tjera të Gazës pas urdhrave izraelitë për të evakuuar ato zona. Gjatë luftës, më shumë se 34,000 palestinezë u vranë, shumica prej tyre gra dhe fëmijë. Mijëra të tjerë janë të zhdukur, dyshohet se kanë vdekur nën rrënoja.
Meqenëse Rafah është qyteti më jugor në Rripin e Gazës, vëzhguesit thonë se civilët tani nuk kanë ku të shkojnë.
