Në një qytet plot me ndërtesa të rrënuara, ku rrënjët e pemëve shpojnë trotuarin, një nga vilat më të mëdha të Havanës është rikthyer në bukurinë e shkëlqyeshme në emër të djalit më të diskutueshëm të Kubës.
Qendra “Fidel Castro Ruz” u hap fundjavën e kaluar, me 10,000 fidanë të rreth 1,300 llojeve të ndryshme bimore, tre vjet pas fillimit të punës dhe pesë vjet pasi ish-udhëheqësi kuban vdiq.
Në ceremoninë ku mori pjesë edhe lideri venezuelian Nicolac Maduro, vëllai i Fidelit, Raul, 90 vjeç, përshëndeti hapjen e muzeut, duke e quajtur atë “gjëja më emocionuese që ka parë ndonjëherë në jetën e tij”.
Hapja e muzeut vjen në një kohë kur Kuba po përpiqet të rikthehet në këmbë për shkak të pandemisë dhe situatës së keqe ekonomike, të shkaktuar nga lidershipi i dobët dhe një embargo 60-vjeçare e SHBA.
Hapja u bë në një kohë kur qeveria po feston shtypjen e protestave të paralajmëruara që ishin planifikuar për mesin e nëntorit.
“Fideli nuk do ta lejonte këtë”
Dy blloqe më tutje, çdo ditë krijohen radhë me njerëz që duan të blejnë ushqime. E pyetur nga gazetarët, Yanet Hernandez tha se nuk kishte dëgjuar për muzeun e ri, por kishte pritur dy orë për të blerë sende ushqimore.
“Fideli nuk do ta lejonte këtë,” tha ajo.
Qendra përmban një teatër me 190 vende dhe hapësirë për ekspozita. Në kopsht ka një shatërvan me gurë të sjellë nga Rio La Plata, një lumë burimi i të cilit është në malet ku Fideli bëri shërbimin e tij të parë ushtarak në 1958 si udhëheqës i forcave rebele.
Aty është menduar dhe për bimët që kanë ardhur si dhuratë nga vendet mike, si Venezuela, ish-lideri i së cilës Hugo Chavez i erdhi në ndihmë Kubës pas krizës ekonomike që pasoi rënien e Bashkimit Sovjetik.
Vetë qendra, në një nga rrugët më të bukura në Vedad, “zemra e qytetit”, dikur i përkiste të famshmes Lily Hidalgo Borges.
Xhami, pllakat, shkallët prej druri të fortë dhe dyert prej druri filigran janë restauruar me kujdes. Hidalgo Borges ishte i martuar me Enrique Conilla, një bankier i pasur, por familja iku në Shtetet e Bashkuara pas Revolucionit Kuban.
Tani, ambientet ofrojnë prezantime të “Fidel është Fidel”, me projeksione të Chavez-it, poetit Robert Fernandez Ratamar dhe restauruesit të madh të Havanës, Eusebius Leal, të cilët të gjithë u ndanë nga jeta dhe në të cilët i bënë homazhe Fidelit.
Pas funeralit të Fidelit, Raul tha se nuk do të ngriheshin statuja për vëllain e tij. “Udhëheqësi i revolucionit kundërshtoi me forcë çdo manifestim të kultit të personalitetit,” tha ai.
Pushkë dhe ekrane interaktive
Muzeu ka një kabinë telefonike ku Fideli mbajti fjalimet e tij të famshme, një koleksion pushkësh automatike AK-47 që Fidelit i pëlqente t’i mbante, dhe ekrane interaktive që përdorin teknologjinë e lojërave kompjuterike për të shfaqur zënkat, siç është ai në Pig Bay.
Ndërsa Castro është emri më i famshëm kuban jashtë vendit, dizajnerët bënë përpjekje për të kombinuar emrin e tij me heroin e madh të luftës për pavarësi dhe poetin Jose Marti, busti i të cilit zbukuron çdo park në ishull.
“Kubanët në Shtetet e Bashkuara do të tmerrohen sepse Marty është heroi i të gjithëve këtu,” tha Ada Ferrer, autore e “Cuba: American History”. “Eshtë interesante: në këto momente polarizimi, në të cilat ka zënka për të tashmen, ata ende po luftojnë për të kaluarën”, shtoi ajo.
Rene Gonzalez Barrios, një historian dhe oficer i armatosur kuban, i cili është drejtori i qendrës së re, tha e donatorët e huaj kishin siguruar para për muzeun, por donin të mbeteshin anonim. Ai nuk tha se sa para janë shpenzuar.
Muzeu i ri, padyshim i financuar mirë, është në kontrast me objektet e tjera të vjetra kulturore në Kubë.
Muzeu i Revolucionit, i vendosur në pallatin e vjetër presidencial, është duke u rinovuar prej vitesh, gjatë të cilave është bërë pak përparim.
“Tani mund të ëndërrojmë”, tha një kurator, i cili foli në kushte anonimiteti sepse nuk u lejua të fliste për mediat.
“Ne nuk duhet të themi ‘ka një muze në Boston’ ose ‘ka një muze në Frankfurt’. Në vend të kësaj, mund të themi, ‘A e keni parë Centro de Fidel Castro Ruiz’. Mund ta bëjmë edhe këtu”, shtoi ai. /tesheshi.com/
