OSBE/ODIHR ka publikuar raportin për zgjedhjet vendore të 14 Majit në Shqipëri, të cilat në përgjithësi i konsideron “të mirëadministruara dhe konkurruese, por procesi u polarizua nga partitë kryesore dhe përçarja e thellë brenda opozitës”.
Në raport theksohet se ka raste të abuzimit me burimet shtetërore, presion mbi punonjësit e sektorit publik dhe votueseve si edhe pretendime për blerjen e votave.
Këto pretendime sipas raportit të OSBE, janë cilësuar si “shqetësuese”.
“Kandidatët mundën të bënin fushatë lirisht, por çështjet me rëndësi për komunitetet lokale u shpërfaqen me vështirësi në fushatë. Rastet e keqpërdorimit të burimeve shtetërore në nivel qëndror dhe lokal, pretendimet për presione ndaj punonjësve të administratës dhe votuesve dhe pretendimet për blerje vote, ishin shqetësuese”.
Më tej në raport thuhet se “KQZ organizoi punën në mënyrë transparente dhe efikase, por komisionet e niveleve më të ulëta nuk ishin shumë stabël për shkak të zëvendësimeve të shpeshta të anëtarëve nga partitë”.
Sa i përket ditë së zgjedhjeve, theksohet se ishte përgjithësisht paqësore por u ndikua negativisht nga rastet e shumta të ndërhyrjeve të partive në proces.
Ndërsa numërimi i votave u vlerësua pozitivisht në përgjithësi.
“Dita e zgjedhjeve ishte përgjithësisht paqësore por u ndikua negativisht nga rastet e shumta të ndërhyrjeve të partive në proces si dhe probleme teknike dhe proceduriale, votim i përhapur në grup dhe probleme me fshehtësinë e votës. Numërimi i votave u vlerësua pozitivisht në përgjithësi”, thuhet ne raport.
Raporti më tej ofron dhe disa rekomandime për afrimin e zgjedhjeve në Shqipëri në përputhje me angazhimet e OSBE-së dhe standardet e tjera ndërkombëtare për zgjedhje demokratike.
Pjesë nga raporti, rekomandimet:
1.Organet e zbatimit të ligjit duhet të bëjnë të gjitha përpjekjet për të identifikuar dhe hetuar në mënyrë të pavarur të gjitha akuzat për shkelje zgjedhore, duke përfshirë blerjen e votave, presionin ndaj votuesve dhe keqpërdorimin e tyre burimet administrative, në mënyrë të plotë, në kohë dhe transparente. Votuesit duhet të jenë informuar sistematikisht për mekanizmat e aplikueshëm për raportimin e shkeljeve, duke përfshirë mbrojtjen për sinjalizuesit dhe masat mbrojtëse kundër pasojave.
2. Autoritetet duhet të bëjnë përpjekje të sinqerta për të rritur ndërgjegjësimin për fenomenin e kahershëm të blerja e votave dhe rreziqet që paraqet për integritetin e zgjedhjeve. Denoncimi publik i praktikave të tilla para dhe gjatë fushatës nga palët kryesore të interesuara, duke përfshirë zyrtarët shtetërorë dhe drejtuesit e partive, mund shërbejnë si një pengesë e mundshme.
3.Për të garantuar fshehtësinë e votës dhe për të parandaluar frikësimin e votuesve, votimin në grup dhe në emër të përfaqësuesit, autoritetet duhet të zbatojnë masa mbrojtëse procedurale efektive.
4.Për të siguruar një kuadër zgjedhor gjithëpërfshirës dhe konsistent, të gjitha subjektet vendimmarrëse, duke përfshirë parlamentin, partitë e tij politike dhe palët e tjera të interesuara zgjedhore, duhet të angazhohen për të reforma zgjedhore kuptimplote dhe adresimi i të gjitha rekomandimeve të ODIHR-it.
5.Dispozitat ligjore në lidhje me fushatën, përfshirë ato kundër keqpërdorimit të burimeve administrative, duhet të rishikohen për të hequr paqartësitë dhe për të siguruar një fushë loje të barabartë. Autoritetet, duke përfshirë administrata zgjedhore dhe organet e zbatimit të ligjit, duhet t’i trajtojnë të gjithë garuesit në zgjedhje në mënyrë të barabartë.
6.Autoritetet duhet të sigurojnë zbatimin e duhur të Ligjit për të Drejtën e Informimit, të dekriminalizojë shpifjen dhe të mbështesë gazetarinë e pavarur.
7.Në përputhje me rekomandimet e mëparshme të ODIHR-it dhe për të garantuar stabilitetin e zgjedhjeve administrimi, duhet të merret parasysh rishikimi i sistemit të emërimit të anëtarëve dhe sekretarët e administratës zgjedhore të nivelit të ulët. Duhet të merren masa për të përjashtuar zëvendësimet arbitrare të anëtarëve të administratës zgjedhore.
8.Përdorimi nga media i materialit të prodhuar nga partitë apo autoritetet shtetërore në lajme dhe informacione programet duhet të shmangen ose të kufizohen në raste të jashtëzakonshme, veçanërisht gjatë zgjedhjeve fushatave. Sa herë që transmetohet, një material i tillë duhet të identifikohet qartë si përmbajtje e prodhuar nga garuesit politikë siç kërkohet me ligj. Sanksionet duhet të vendosen dhe të zbatohen për shkeljet lidhur me kërkesat e identifikimit.
