Njëqindvjeçarët kanë disa tipare psikologjike të përbashkëta: optimizëm, kokëfortësi, por edhe lidhje të ngushta me familjen, tokën dhe fenë e tyre. Shpesh është studiuar se si hanë, se si jetojnë, çfarë bëjnë njëqindvjeçarët në ditët e tyre.
Megjithatë, rrallë është vlerësuar karakteri i tyre dhe qëndrimi ndaj jetës: për të mbushur hendekun tani vjen një hulumtim i Universitetit La Sapienza të Romës në bashkëpunim me Universitetin Kalifornian të San Diegos, që tregon se ata që i kanë kaluar 90 vjeç kanë të përbashkëta disa tipare të personalitetit që mund të predispozojnë jetëgjatësinë.
Punë dhe Tokë
Ndër të tjera, optimizmi duket të jetë çelësi i duhur për të përballuar moshën e vjetër. Puna dhe toka Sondazhi, i botuar në International Psychogeriatrics, përfshiu 29 persona që i kishin kaluar 90 vjeç dhe që jetonin në 9 fshatra të ndryshme të Cilentos: të gjithë u vlerësuan për formën fizike dhe mirëqenien psikologjike; gjatë intervistave ata treguan rreth jetës së tyre.Gjithashtu u vlerësuan dhe fëmijët e tyre ose anëtarë të tjerë të familjes, përveç kësaj atyre iu kërkua që të japin një mendim për karakterin e “gjyshërve”. Nga rezultatet dalin shumë ide: por për momentin nuk jemi përqendruar tek gjenet e jetëgjatësisë ose ushqimet që mund të zgjasin jetën, por tek tipare të personalitetit që mund të lidhen me plakjen e suksesshme. Cilat janë elementët që më së shpeshti lidhen me një jetë të gjatë? Pozitiviteti, etika e punës, kokëfortësia dhe gjithashtu një lidhje e ngushtë me familjen, fenë dhe tokën e tyre.
Të gjithë pak “filozofë”
“Dashuria për tokën është e rëndësishme për njerëzit mbi moshën 90-vjeç dhe u jep atyre një qëllim në jetë: pjesa më e madhe e të intervistuarve punojnë në shtëpi apo fusha, – thotë Anna Scelzo, koordinatore e investigimit. – Ata mendojnë: kjo është jeta ime dhe unë nuk dua që të mos e jetoj”.
Trishtimi te gjyshërit konfirmohet i vërtetë: të dhënat tregojnë që mbi 100-vjeçarët, edhe pse fiziku dhe shëndeti pak nga pak i braktis, janë të sigurt për veten e tyre dhe kanë aftësi të mëdha në vendimmarrje: janë pra, pak kokëfortë.Këta të moshuar kanë pirjen për të kontrolluar ambientin dhe ta mbizotërojnë: shqetësohen pak për atë që mendojnë të tjerët dhe janë shumë radikalë në bindjet e tyre, – thotë Scelzo. – Të studiosh këta persona, që jo vetëm jetojnë gjatë, por “lulëzojnë” dhe realizohen edhe në moshë më të avancuar, përmirëson njohuritë tona mbi aftësitë funksionale njerëzore në mosha të ndryshme”.
Dhe ndoshta na jep ndonjë drejtim për të mësuar të jetojmë më mirë, duke parë që shumë nga frazat e mbledhura janë perla të vërteta të trishtimit: ka nga ata që thonë se nuk e di se çfarë është stresi ose nga ata që nënvizojnë se ka gjithnjë një zgjidhje për t’i përballuar mirë vështirësitë. Ose nga ata që thonë se ndihen akoma të rinj se ç’kanë qenë në të vërtetë, ose nga ata që kanë gjetur tek familja forcën për të kaluar problemet për të thënë më pas “Kam luftuar gjithë jetën dhe jam gjithnjë i gatshëm për ndryshime. Ndryshimet të zgjasin jetën dhe të japin mundësinë për t’u përmirësuar”./GD/.
