Rastet e sëmundjeve kronike të mushkërive, diabetit dhe kancerit do të rriten në Shqipëri gjatë dekadës së ardhshme si pasojë e pandemisë COVID-19 dhe plakjes së popullsisë së vendit, sipas Strategjisë Kombëtare të Shëndetit 2021-2030.
E publikuar në fletoren zyrtare, strategjia thotë se incidenca e sëmundjeve jo të transmetueshme (SKK) do të rritet për shkak të mungesës së diagnostikimit dhe zbulimit të hershëm të shkaktuar nga bllokimet dhe barrës së shërbimeve shëndetësore të shkaktuar nga pandemia.
“Presioni ndaj shërbimeve shëndetësore pritet të rritet në afat të gjatë. Arsyet kryesore do të jenë shtimi i sëmundjeve që kanë mbetur të padiagnostikuara gjatë pandemisë dhe shtimi i komplikimeve afatgjata kardiovaskulare dhe respiratore te personat që kanë kaluar COVID-19”, thuhet në strategji.
Sipas të dhënave nga raporti, shtrimet në spital në vitin 2020 janë ulur me gati 30%. Rënia më e madhe ishte në kardiologji (26%) dhe transplantet e veshkave (63%). Pati gjithashtu rënie të konsiderueshme në depistimin për kancerin e gjirit (26%) dhe radioterapi (8%).
Por nuk janë vetëm efektet anësore të COVID-19 dhe vonesat në diagnostikim që do të përkeqësojnë situatën. Një faktor tjetër është rritja e moshës së popullsisë.
“Sëmundjet jo të transmetueshme (SKK) janë një shqetësim në rritje për shoqërinë shqiptare për shkak të shkallës së lartë të vdekshmërisë. Ato kanë pasur një rritje të ndjeshme gjatë periudhës 1990-2010, trend i cili pritet të vazhdojë edhe në 10 vitet e ardhshme si pasojë e rritjes së jetëgjatësisë dhe plakjes së popullsisë shqiptare”, thuhet në raport.
Ekzistojnë gjithashtu shqetësime se ekziston disponueshmëria e kufizuar e shërbimeve parandaluese, veçanërisht për duhanin, alkoolin, kolesterolin dhe dietën e pashëndetshme dhe mënyrën e jetesës sedentare. Të gjitha këto rrisin gjasat për NCD në popullatë.
Vetëm këtë javë, Organizata Botërore e Shëndetësisë dha alarmin për një “pandemi” të NCD-ve në të gjithë botën dhe u zotua të zvogëlojë vdekshmërinë e parakohshme nga NCD-të me një të tretën deri në vitin 2030.
“Përveç jetëve që ata marrin, sëmundjet infektive të ftohta shkaktojnë një taksë të rëndë në ekonomi, duke shkurtuar njerëzit në vitet e tyre më produktive. Kapërcimi i kësaj sfide kërkon angazhim teknik, financiar dhe mbi të gjitha politik”, tha Tedros Adhanom Ghebreyesus, drejtor i përgjithshëm i OBSH-së.
Together for life prej disa muajsh po bën përpjekje avokuese me institucionet shëndetësore, që sëmundshmëria kronike të jetë e ezauruar në dokumentin strategjik ku të jenë të parashikuara format e menaxhimit në çdo situatë të jashtëzakonshme, duke marrë parasysh faktin që në situata pandemie/epidemie, të sëmurët kronikë janë kontigjenti më i rrezikuar të pësuar vdekje apo paaftësi të mëtejshme.
“Fushata advokuese që bazohet në eksperiencën/ekspertizën e Together for life, në bashkëpunimin e ngushtë me grupet e interesit përfshirë ekspertët më të mirë të fushës është pjesë e projektit “Mbro Shëndetin, Menaxho Sfidat – MSHMS”.
Ky projekt zhvillohet në kuadër të #ideAL, “Dialog për zhvillim politikash gjithëpërfshirëse në Shqipëri”, i zbatuar nga Co-PLAN, Instituti për Zhvillimin e Habitatit dhe Qendra e Politikave Evropiane ( EPC, Belgjikë) me mbështetjen financiare të Bashkimit Evropian.”
