Ndryshimet klimaterike duket se këtë vit kanë qenë të dukshme në të gjithë botën. Nga të dhënat e fundit rezulto në oqeanet kanë arritur temperaturën e tyre më të nxehtë të regjistruar ndonjëherë, ndërsa thithin ngrohtësinë nga ndryshimet klimatike, me pasoja të tmerrshme për shëndetin e planetit tonë.
Sipas shërbimit të BE-së për ndryshimet klimatike Copernicus, temperatura mesatare ditore globale e sipërfaqes së detit ka mposhtur një rekord të vitit 2016. Ajo arriti në 20.96C. Kjo është shumë më e lartë se mesatarja për këtë periudhë të vitit.
Oqeanet janë një rregullator jetik i klimës, pasi ato thithin nxehtësinë, prodhojnë gjysmën e oksigjenit të Tokës dhe nxisin modelet e motit. Ndërkohë si pasojë e ngrohjes, bën që ato ta kenë më të vështirë dhe më pak aftësi që të thithin dioksid karboni, që do të thotë se më shumë nga ai gaz që ngroh planetin do të qëndrojë në atmosferë.
Gjithashtu për shkak të ngrohjes globale, po përshpejtohet shkrirja e akullnajave që derdhen në oqean, duke çuar në një rritje më të madhe të nivelit të detit. Oqeanet më të nxehta dhe valët e të nxehtit shqetësojnë speciet detare si peshqit dhe balenat ndërsa lëvizin në kërkim të ujërave më të freskët, duke prishur zinxhirin ushqimor. Ekspertët paralajmërojnë se mund të preken rezervat e peshkut.
Disa kafshë grabitqare, duke përfshirë peshkaqenët, mund të bëhen agresive pas temperaturave të nxehta.
“Uji ndihet si një banjë kur hidhesh brenda. Tani për tani ka një zbardhje të gjerë koralesh në shkëmbinjtë e cekët në Florida dhe për shkak të ngrohjes së ujit shumë korale tashmë kanë ngordhur,” thotë Dr Kathryn Lesneski, e cila po monitoron një valë të nxehtë detare në Gjirin e Meksikës për Administrata Kombëtare e Oqeanit dhe Atmosferës.
Shkencëtarët janë gjithashtu të shqetësuar për kohën e këtij rekord të thyer.
“Është e kthjellët të shohësh që ky ndryshim po ndodh kaq shpejt. Ne patëm një valë të nxehtë detare 247 ditore në MB midis gushtit 2022 dhe prillit 2023,” thotë profesor Mike Burroës i cili po monitoron ndikimet në brigjet e detit skocez me Shoqatën Skoceze për Marinën.
Ndër të tjera shkencëtarët po hetojnë pse oqeanet janë kaq të nxehtë tani, por thonë se ndryshimi i klimës po i bën detet më të ngrohta pasi ato thithin pjesën më të madhe të ngrohjes nga emetimet e gazrave serrë.
Rekordi i ri i temperaturës mesatare tejkalon një të vendosur në vitin 2016, kur luhatja e natyrshme e klimës El Niño ishte në lëvizje të plotë dhe në më të fuqishmin. El Niño ndodh kur uji i ngrohtë ngrihet në sipërfaqe në brigjet perëndimore të Amerikës së Jugut, duke rritur temperaturat globale.
Një tjetër El Niño tani ka filluar, por shkencëtarët thonë se është ende i dobët që do të thotë se temperaturat e oqeanit pritet të rriten më tej mbi mesataren në muajt e ardhshëm. Rekordi i thyer i temperaturës pason një seri valësh të nxehta detare këtë vit, duke përfshirë në Mbretërinë e Bashkuar, Atlantikun e Veriut, Mesdheun dhe Gjirin e Meksikës.
“Valët e të nxehtit detar që ne po shohim po ndodhin në vende të pazakonta ku nuk i kemi pritur,” thotë Prof Burgess.
Në qershor, temperaturat në ujërat e Mbretërisë së Bashkuar ishin 3C deri në 5C më të larta se mesatarja, sipas Met Office dhe Agjencisë Evropiane të Hapësirës.
Në Florida, temperaturat e sipërfaqes së detit arritën 38.44 gradë Celsius javën e kaluar e krahasueshme me një vaskë të nxehtë. Normalisht temperaturat duhet të jenë midis 23 dhe 31 gradë Celsius, sipas Administratës Kombëtare të Oqeanit dhe Atmosferës (NOAA).
Valët e të nxehtit detar u dyfishuan në frekuencë midis viteve 1982 dhe 2016 dhe janë bërë më intensive dhe më të gjata që nga vitet 1980, sipas Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPÇ).
Ndërsa temperaturat e ajrit kanë parë disa rritje dramatike vitet e fundit, oqeaneve u duhet më shumë kohë për t’u ngrohur, edhe pse ata kanë thithur 90% të ngrohjes së Tokës nga emetimet e gazeve serrë./
