Pasi ishte drejtuesi de facto i Mianmarit për pesë vjet, Aung San Suu Kyi është pothuajse në të njëjtin vend – nën arrest shtëpiak ndërsa po përballet me akuza të diktaturës ushtarake, me partinë e tij Lidhja Kombëtare për Demokraci në prag të kolapsit.
Katër muaj pasi ushtria bëri një grusht shteti, politikania popullore do të përballet me gjyqin në një gjykatë në Naypyidaw për pesë akuza, duke përfshirë zotërimin e paligjshëm të radiodoreve dhe shkeljet e masave të koronavirusit gjatë fushatës zgjedhore. Udhëheqësit ushtarakë gjithashtu e akuzuan atë për korrupsion dhe shkelje të Ligjit kolonial mbi Sekretet Zyrtare.
Suu Kyi, 75 vjeçe, përballet me burgim të përjetshëm.
“Këtë herë nuk ka indikacione të planit të regjimit për të liruar Suu Kyi, për ta lejuar atë të komunikojë me mbështetësit, ose për ta përdorur atë në negociata me botën e jashtme. Lideri ushtarak Min Aung Hlaing dëshiron të ketë një dorë të lirë për të formuar një skenë politike të lirë nga ndikimi i saj dhe ndikimi i partisë së saj,” thotë Richard Horsey, një analist politik.
Megjithëse mungon muajt e fundit, udhëheqësja e Mianmarit ende luan një rol qendror në krizën politike. Para se gjeneralët të merreshin me protestuesit, duke vrarë më shumë se 850 civilë, posterat dhe banderola me imazhin e Aung San Suu Kyi u shfaqën gjatë çdo proteste.
“Eshtë herët për të që të fshihet. Ajo është pa dyshim politikania më e popullarizuar në vend, askush tjetër nuk mund t’i afrohet asaj,” tha Thant Myint-U, historian dhe autor i Historisë së Burmës.
Zhgënjim nga qëndrimi për Rohingya
Suu Kyi u shfaq si një forcë politike gjatë kryengritjes së vitit 1988 kundër regjimit të mëparshëm ushtarak. Babai i saj ishte një ikonë e luftës për pavarësinë e vendit dhe Suu Kyi sapo ishte kthyer nga Britania e Madhe, ku ajo studioi në Oksford dhe u martua me një britanik.
U bë sinonim i lëvizjes pro-demokracisë në Mianmar duke fituar respektin e miliona njerëzve duke sakrifikuar lirinë e saj. Ajo gjithashtu fitoi çmimin Nobel për Paqen në 1991. Gjithashtu kaloi vite në arrest shtëpie dhe i mbijetoi një atentati në 2003.
Sidoqoftë, kjo shqetësoi ushtrinë ultranacionaliste, të njohur si Tatmadaw, e cila shpesh i referohej Suu Kyi si “gruaja e të huajit”.
Para lejimit të zgjedhjeve, ushtria hartoi një kushtetutë të re në 2008 që i dha asaj kontrollin e disa institucioneve kryesore dhe 25 përqind të vendeve në parlament. Gjithashtu ka ndaluar cilindo që ka një bashkëshort ose fëmijë të huaj të mbajë presidencën.
Me ndihmën e avokatit Ko Ni, Suu Kyi gjeti një mënyrë për të anashkaluar këtë rregull dhe u gjend në pozicionin e këshilltarit të shtetit pas fitores së parë të partisë së saj në zgjedhjet e 2015. Dy vjet më vonë, Ko Ni u vra.
Sidoqoftë, edhe pse Suu Kyi ishte një yll global si aktiviste, shumë nga mbështetësit e saj ishin të zhgënjyer kur ajo erdhi në pushtet.
Qindra mijëra muslimanë rohingja u detyruan të largohen në Bangladesh në vitin 2017 pas një fushate ushtarake kundër tyre. Laureatja e Nobelit nuk i dënoi këto veprime të ushtrisë. Pasi kjo çështje u soll para Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, ajo udhëtoi në Hagë për të mbrojtur gjeneralët.
Ndaj, ajo që po ngjen me ta, ngjan si një mallkim apo si shpagim për qëndrimin e mbajtur ccështjes së rohinjave.
