Pas rënies së Vietnamit të Jugut në 1975, pati një debat të mprehtë se kush e humbi Luftën e Vietnamit. Shumë në ushtri dhe Partinë Republikane kanë rënë dakord për mitin e goditjes me “thikë pas shpine”, duke akuzuar politikanë dhe media për gjoja parandalimin e forcave të armatosura për të mposhtur Vietnamin e Veriut. Nga ana tjetër, shumë liberalë argumentuan se ishte një luftë që Shtetet e Bashkuara nuk duhet të kishin bërë dhe nuk mund të fitonin.
Kështu, kolumnisti Max Boot filloi artikullin e tij në Ëashington Post, duke vënë në dukje se Afganistani nuk ka humbur ende, por që, me përparimin e shpejtë të talibanëve, ka një debat rreth “kush e humbi Afganistanin?” që tashmë ka filluar, dhe bashkë me të edhe zhvendosja e fajit.
Republikanët, duke injoruar që ish-Presidenti Donald Trump ishte ai që nisi tërheqjen, filluan të fajësojnë Presidentin e ri Joe Biden për “katastrofën në zhvillim”. Biden mbrojti veten javën e kaluar, duke pretenduar se “ne kemi arritur qëllimet tona dhe kemi eleminuar terroristët”.
Fajtorët e vërtetë, politikanët dhe gjeneralët
Këshilltari i sigurimit kombëtar të Trump, Gjenerali në pension H.R. McMaster akuzoi mediat për “mungesë interesi dhe disfatizëm, i cili krijoi kushtet për kapitullim”. Udhëheqësi i MSNBC, Mehdi Hassan pretendoi se “vetë pushtimi ishte i turpshëm, duke qenë se nuk kishte afganë në asnjë nga katër avionët”, duke aluduar në sulmet e 11 shtatorit 2001 në Shtetet e Bashkuara.
Sidoqoftë, Boot pretendon se ekziston një barrë faji sa i përket asaj që ndoshta do të mbahet mend si lufta e dytë e madhe, pas Vietnamit, të cilën Shtetet e Bashkuara e humbën, por që ky faj nuk duhet të bjerë mbi mediat. Lajmet negative pasqyrojnë realitetin, ata nuk e krijojnë atë, tha ai.
Ai tha se faji i vërtetë ra mbi politikanët dhe gjeneralët – si amerikanë dhe afganë – dhe se presidentët e njëpasnjëshëm amerikanë bënë gabime njëri pas tjetrit.
Bott pretendon se ish-Presidenti i SHBA George W. Bush me të drejtë shkoi në Afganistan (nga ku u sulmua, edhe pse nuk kishte afganë në aeroplanët e 11 shtatorit), por ai ishte gabim kur shkoi në luftë sipas zgjedhjes së tij në Irak . Trump po negocionte një marrëveshje që nuk u kërkoi asgjë talebanëve në këmbim të tërheqjes së Shteteve të Bashkuara.
Ai shtoi se ushtria amerikane nuk mund t’i shpëtojë fajit për këtë fiasko. Siç është cekur në “Dokumentet Afgane” dhënë Uashington Post, forcat amerikane nuk kanë arritur të “ndërtojnë një ushtri dhe polici efektive afgane” ose të thonë të vërtetën se lufta nuk po shkon sipas planeve të tyre.
Talibanët mundën qeverinë në Uashington
Bott nuk i liroi politikanët dhe udhëheqësit ushtarakë afganë, duke thënë se ata bënë më keq se kolegët e tyre amerikanë, për shkak të udhëheqjes së keqe dhe korrupsionit të kudogjendur. Ai shton se ky mosfunksionim dhe korrupsion midis politikanëve afganë e çon Amerikën që thjesht të lajë duart me Afganistanin, siç po bën tani Biden, duke sugjeruar që ne kemi bërë mjaft dhe tani ata po u lënë gjërat atyre.
Ai komentoi se, megjithëse ka logjikë në këtë argument, Shtetet e Bashkuara janë në Afganistan dhe vetë bashkëpunëtorët janë në qeverisje të keqe, ashtu si në Vietnamin e Jugut.
Ai përfundoi artikullin se lufta guerile nuk ka të bëjë me fitimin e betejave, por me këmbënguljen për të luftuar një armik më të fortë dhe kjo është pikërisht ajo që bënë talebanët. Lëvizja ende nuk e ka mundur qeverinë në Kabul, por ajo tashmë e ka mundur qeverinë në Uashington, kështu që le të fillojnë më pas të shkëmbejnë akuza dhe të tregojnë gishtin.
Ai arriti në përfundimin se, nëse Vietnami është një tregues, “loja e ndryshimit të fajit” në Afganistan mund të prishë politikën e SHBA në dekadat e ardhshme.
