Të premten e kaluar, Shtetet e Bashkuara njoftuan sanksione kundër një batalioni të Forcave të Mbrojtjes të Izraelit (IDF) që vepron në enklavën e Bregut Perëndimor, konfirmuan disa burime të administratës Biden për mediat amerikane. Në veçanti, ata u akuzuan për shkelje të të drejtave të njeriut në territorin e pushtuar palestinez para sulmit të Hamasit më 7 tetor.
Netzah Yehuda nuk është një njësi e zakonshme. E formuar në vitin 1999, fillimisht u konceptua si një njësi që synonte të rekrutonte hebrenj ultra-ortodoksë në ushtri duke u dhënë atyre kohë për të ruajtur praktikat e tyre fetare dhe duke kufizuar ndërveprimet me ushtarët femra. Komuniteti ultra-ortodoks i Izraelit zakonisht përjashtohet nga shërbimi i rreptë ushtarak i shtetit. Me kalimin e viteve, statusi i veçantë dhe përfitimet e njësisë – ajo ka rabinin e vet dhe anëtarët e saj kanë kohë të veçanta për lutjet – kanë ndezur debate të ndezura në Izrael, me disa që kritikojnë trajtimin e veçantë që i është bërë.
Kjo përzierje shpërthyese e hebrenjve ultra-ortodoksë dhe kolonëve radikalë të krahut të djathtë nënkuptonte që njësia ishte e kufizuar për një kohë të gjatë në Bregun Perëndimor: vendosja e saj pranë kufirit libanez ose periferisë së Gazës konsiderohej shumë e rrezikshme. Por sipas disa mediave izraelite, njësia ka luftuar brenda Gazës që nga janari i këtij viti.
Kjo masë, megjithëse nuk është një ndryshim i madh kur bëhet fjalë për mbështetjen e SHBA-së për Izraelin, është shumë domethënëse pasi do të ishte hera e parë që qeveria amerikane sanksionon një njësi IDF. Për më tepër, kjo vjen pasi Kongresi Amerikan ka votuar për të ofruar 26 miliardë dollarë ndihmë ushtarake për Izraelin në një paketë të re emergjente.
Sanksionet, të cilat konsistojnë në ndalimin e përdorimit të çdo pajisjeje ose programi trajnimi të Departamentit të Mbrojtjes të SHBA-së, do të zbatohen për çdo njësi të huaj ushtarake ose policore që shkel ligjin Leahy, duke përfshirë Batalionin Netzah Yehuda. Dy njësi të tjera të IDF ishin gjithashtu nën hetim, shpjegon Haaretz, megjithëse ato cituan fjalët e një zyrtari të paidentifikuar i cili tha se nuk do të sanksionoheshin.
“Nëse dikush mendon se mund të vendosë sanksione ndaj një njësie IDF, unë do ta luftoj atë me të gjitha forcat e mia”, tha kryeministri izraelit Netanyahu. “Javët e fundit kam punuar kundër sanksioneve ndaj qytetarëve izraelitë, madje edhe në diskutimet e mia me administratën amerikane”, shkroi Netanyahu në rrjetin X.
“Në një kohë kur ushtarët tanë po luftojnë kundër monstrave terroristë, qëllimi për të vendosur sanksione ndaj një njësie të IDF është një grumbull absurditeti dhe morali i ulët”, shtoi ai. Nga ana e saj, IDF tha se nuk ishte në dijeni të ndonjë sanksioni në fuqi kundër ndonjë prej njësive të saj dhe u shpreh se “nëse merret një vendim, ai do të rishikohet”.
Vëzhguesit ndërkombëtarë besojnë se kjo lëvizje nuk do të ndryshojë kursin e ndihmës ushtarake amerikane për Izraelin, por Tel Aviv ka frikë se sanksione të tilla do të bëhen normë. Aq më tepër në një kohë kur administrata Biden ka thyer atë bërthamë të fortë të mbështetjes dhe disa nga pozicionet e Forcave të Armatosura, si rrethimi i pritshëm i Rafahut, në jug të Rripit të Gazës, kanë filluar të vihen në dyshim.
Batalioni i sanksionuar, i quajtur Netzah Yehuda, është një njësi speciale e përbërë nga ushtarë ultra-ortodoksë të krahut të djathtë, të cilët nuk janë pranuar në asnjë njësi tjetër luftarake. Ai përbëhet vetëm nga burra dhe aktiviteti i tyre është i përqendruar në Bregun Perëndimor, ku krimet për të cilat ata akuzohen ndodhën në fund të vitit 2022 pasi ushtarët e njësisë u përfshinë në disa incidente dhune kundër civilëve palestinezë.
Aktualisht, divizioni ka rreth 1000 ushtarë, siç përshkruhet në faqen e tij të internetit, dhe “shërben nën komandën e IDF në stërvitje dhe në kompanitë luftarake”. Në njësitë e batalionit, anëtarët shërbejnë gjithsej dy vjet e tetë muaj – shërbimi i detyrueshëm ushtarak – dhe trajnimi i tyre përfshin shërbimin operativ dhe luftarak. Deri më tani në të kanë kaluar mbi 21 mijë rekrutë.
Kjo njësi u krijua në mënyrë që ushtarët në të të mund të shërbenin në ushtri gjatë kryerjes së praktikave të tyre fetare, si një kohë e caktuar posaçërisht për lutjen dhe studimin e Talmudit. Mirëpo, siç është theksuar në hulumtimet e fundit, kjo njësi, përveç sferës fetare, karakterizohet edhe me dhunë ekstreme.
Rasti më i famshëm ishte vrasja e një civili me shtetësi të dyfishtë (amerikane dhe palestineze) nga disa ushtarë të njësisë Netzah Yehuda. Omar Assad, 78 vjeç, vdiq nga një atak në zemër pasi u arrestua dhe u godit me thikë në një fshat të Bregut Perëndimor në orët e para të natës. Për shkak të kushteve të këqija atmosferike dhe siç ka rezultuar nga autopsia, ai ka ndërruar jetë si pasojë e stresit.
Departamenti Amerikan i Shtetit premtoi se vdekja e tij do të hetohej. Komandanti i batalionit Netzah Yehude u arrestua dhe dy oficerë u pushuan nga detyra, por prokurorët ushtarakë izraelitë vendosën të mos ngrinin akuza sepse thanë se nuk kishte asnjë lidhje midis keqbërjes së ushtarëve dhe vdekjes së Asadit.
Anëtarë të tjerë të Netzah Yehuda, siç shihet në një video, akuzohen për abuzim me të burgosurit palestinezë në Bregun Perëndimor. Në janar 2023, njësia u transferua nga territori i pushtuar në lartësitë e Golanit. Haaretz pretendon se kjo është bërë për shkak të incidenteve të shumta në të cilat ushtarët e saj kanë përdorur dhunë kundër civilëve palestinezë. Megjithatë, disa nga anëtarët e saj janë ende në Rripin e Gazës në pushtimin tokësor.
“Batalioni Netza Yehuda është një pjesë integrale e Forcave të Mbrojtjes të Izraelit,” tha Benny Gantz, një anëtar i lartë i kabinetit të luftës të Netanyahut dhe ish-shefi i shtabit të IDF. “I nënshtrohet ligjit ushtarak dhe është përgjegjës për të punuar në përputhje të plotë me të drejtën ndërkombëtare. Shteti i Izraelit ka një sistem gjyqësor të fortë dhe të pavarur që vlerëson me kujdes çdo ankesë për shkelje ose devijim nga urdhrat dhe kodet e sjelljes së IDF-së dhe do të vazhdojë ta bëjë këtë.”
Megjithatë, organizatat e të drejtave të njeriut kanë argumentuar prej kohësh se sistemi hetimor ushtarak i IDF nuk heton apo ndjek penalisht shkeljet e të drejtave të njeriut të kryera nga ushtarët. Abuzime që s’ka nevojë të konfirmohen, pasi janë parë në foto të shumta në këto gjashtë muaj të bombardimeve të vazhdueshme të Rripit të Gazës nga trupat izraelite.
