Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha të martën se normalizimi i marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës është i domosdoshëm, si dhe se ngjarjet e dhunshme janë plotësisht të papranueshme.
“Sulmet e dhunshme të 24 shtatorit në fshatin Banjskë janë krejtësisht të papranueshme, autorët duhet të dalin para drejtësisë dhe të mbajnë përgjegjësi. Është thelbësore që njëra dhe tjetra të përfshihen dhe të shkojnë drejt rrugës së normalizimit”, tha ajo pas një takimi me presidentin serb Aleksandar Vuçiç në Beograd.
Ajo shtoi se, në këtë kuptim, është e rëndësishme që Serbia të mbështesë statutin e bashkësisë së komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës, ndërsa “Kosova duhet ta zbatojë atë statut”.
“Përveç kësaj, Serbia duhet të fillojë zbatimin e marrëveshjeve ekzistuese dhe të mos humbasë kohë për to”, tha kryetarja e KE-së.
Besimi, reciprociteti dhe partneriteti
Ajo theksoi se vendi i duhur për të diskutuar për këtë është dialogu me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian dhe se kjo është e vetmja rrugë përpara, rruga drejt një plani për rritje, por se është edhe një rrugë e mirë drejt Unionit.
Pas takimit me Vuçiçin, Von der Leyen tha se mesazhi i saj i parë që dërgoi ishte se zgjerimi është në krye të agjendës së BE-së dhe se Serbia është një nga vendet më të avancuara në rrugën e anëtarësimit.
“Kjo është një kohë e turbulencave globale, ne duhet të forcojmë unitetin dhe sigurinë e kontinentit tonë, dhe zgjerimi (e BE-së) është mënyra për ta arritur këtë. Ne duam që Serbia të anëtarësohet në Unionin tonë, kjo ofertë bazohet në besim, reciprocitet dhe partneritet. Është një premtim paqeje dhe prosperiteti dhe gjithashtu një mundësi unike tani që askush tjetër nuk mund ta krahasojë. Shpresoj dhe jam e bindur që do të përfitoni nga ky moment”, tha ajo.
Leyen theksoi se BE-ja ka një Plan të Rritjes për Ballkanin Perëndimor, i cili, kur të përfundojë, mund të çojë në një rritje të produktit të brendshëm bruto (PBB) të vendeve të Ballkanit Perëndimor me 10 për qind.
Ajo tha se vitin e kaluar ka pasur një krizë të madhe energjetike, por se BE-ja, duke punuar së bashku me vendet e rajonit për të lehtësuar çmimet e larta të energjisë për amvisëritë, ka ndihmuar në tejkalimin e kësaj krize dhe se ky është parimi më i mirë.
Gjashtë miliardë euro për Ballkanin Perëndimor
Ajo shtoi se Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor parashikon një paketë reformash dhe investimesh.
“Plani përfshin gjithashtu një paketë prej gjashtë miliardë eurosh për ekonomitë e Ballkanit Perëndimor. Ne kemi pasur përvojë të madhe në BE kur ndërthurëm reformat dhe investimet, të cilat e bëmë pas pandemisë me paketën tonë NextGen BE. Ajo funksionoi mirë, kështu që nëse funksionoi për vendet anëtare, mendoj se do të funksionojë tani”, tha von der Leyen.
Ajo shtoi se Plani i Rritjes do të nxisë ekonomitë e Ballkanit Perëndimor, do të krijojë vende të reja pune dhe do të mbështesë ato vende në rrugën e tyre drejt anëtarësimit në BE.
Besoj se është oferta e duhur në kohën e duhur, tha ajo.
Siç tha ajo, Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor ka katër hapa, i pari prej të cilëve është hapja e tregut të vetëm për kompanitë dhe firmat e BE-së nga Ballkani Perëndimor.
Hapi i dytë është që vendet e Ballkanit Perëndimor të hapin ekonomitë e tyre ndaj fqinjëve të tyre, në mënyrë që të krijojnë një treg të përbashkët rajonal të Ballkanit Perëndimor.
Ajo shtoi se potenciali i një tregu të tillë është i madh.
“Bëni reforma dhe do të vijmë me investime”
“Elementi i tretë është që nëse hapim tregun unik të BE-së dhe kemi një treg të përbashkët rajonal të Ballkanit Perëndimor, ne kemi nevojë për rregulla të barabarta dhe për këtë nevojiten reforma. Dhe këtu hyn elementi i katërt, që nëse zbatoni reformat, ne do të vijmë me investime. Për Serbinë, për shembull, do të ishte përmirësimi i mjedisit të biznesit, puna në sektorin energjetik, për të cilin ne tashmë po punojmë, pastaj një fokus në arsim, në trajnimin e njerëzve për të punuar në vendet e së nesërmes”, tha Von der Leyen.
Ajo shtoi se këto janë vetëm disa nga fushat “ku mund të investojmë dhe reformojmë së bashku”.
Gjithashtu, ajo theksoi se pavarësia e gjyqësorit është thelbësore.
Vuçiç tha se Serbia ka ende shumë për të bërë në rrugën e saj evropiane, por se dy pengesat më të mëdha për momentin janë çështja e Kosovës dhe mos vendosja e sanksioneve kundër Rusisë.
Ai vlerësoi se Von der Leyen ishte “shumë e butë” gjatë bisedës.
“I jam mirënjohës për atë qasje të butë dhe nuk ua fsheh njerëzve tanë. Unë mendoj se është e njohur për ata dhe për të gjithë të tjerët; një fakt është mospërputhja jonë e plotë me politikën e jashtme evropiane, gjegjësisht mos vendosja e sanksioneve ndaj Rusisë, çështje tjetër është situata dhe marrëdhënia jonë me autoritetet e Kosovës”, tha Vuçiç.
Ai ka thënë se ndoshta do të jetë subjektiv nëse thotë se shumica e fajit për problemin e Kosovës nuk është në anën e Serbisë.
