Irani ka duruar tre ditë sulmesh izraelite që kanë vrarë më shumë se 120 iranianë, përfshirë disa anëtarë të udhëheqjes së tij ushtarake.
Por përgjigjja e tij ka qenë të kundërsulmojë në një mënyrë që Izraeli nuk ka pasur kurrë më parë të përjetojë – me raketa iraniane që kanë shkaktuar dëme shkatërruese në qytetet e mëdha izraelite – duke përfshirë Tel Avivin dhe Haifën.
Shkalla e dëmit të shkaktuar nga të dyja palët – dhe në shumë raste, vendet e sakta të goditura – është e paqartë, dhe shifrat e sakta janë të vështira për t’u gjetur për shkak të luftës së informacionit që shoqëron konfliktin ushtarak.
Është gjithashtu e vështirë të dihet se sa raketa dhe municione ka ende secila palë në rezervat e saj dhe sa kohë Izraeli dhe Irani mund ta përballojnë këtë luftë.
Ajo që dimë është se Irani besohet të ketë programin më të madh të raketave në Lindjen e Mesme, me mijëra raketa balistike me rreze dhe shpejtësi të ndryshme në dispozicion të tij. Me ritmin aktual, Irani ka të ngjarë të vazhdojë të sulmojë Izraelin për javë të tëra – kohë e mjaftueshme që Izraeli të pësojë dëme të konsiderueshme, me të cilat popullsia e tij nuk është mësuar pas viteve të tëra që i nënshtrohet vetëm sulmeve nga grupe të armatosura më të dobëta në Rripin e Gazës, Liban dhe Jemen.
Irani ka treguar gjithashtu se sa efektive mund të jenë raketat e tij më të përparuara. Raketa Haj Qassem, e përdorur për herë të parë kundër Izraelit të dielën, arriti të shmangë mbrojtjen ajrore izraelite, dhe pamjet nga Izraeli tregojnë qartë ndryshimin në fuqi dhe shpejtësi krahasuar me raketat më të vjetra që Irani ka përdorur në sulmet e tij të mëparshme.
Sigurisht, Irani nuk ka një furnizim të pakufizuar të këtyre raketave më të përparuara dhe përfundimisht do të duhet të kufizojë përdorimin e tyre, por e kombinuar me raketat e tij më konvencionale dhe mijëra dronë, Irani ka aftësi të mjaftueshme ushtarake për të shkaktuar dëme në Izrael dhe për të ngatërruar ata që besojnë se Iranit i mungon forca për të vazhduar luftën në afat të shkurtër.
Shmangia e një lufte me SHBA-në
Kupola e Hekurt e Izraelit është testuar rëndë nga sulmet e raketave iraniane, por ka arritur të mbështetet te aleati i saj kryesor, Shtetet e Bashkuara, për të ndihmuar në kapjen e sulmeve.
Megjithatë, SHBA-të, të udhëhequra nga Presidenti Donald Trump, këmbëngulin se nuk janë palë në konfliktin aktual midis Izraelit dhe Iranit dhe kanë kërcënuar me pasoja serioze nëse Irani sulmon interesat amerikane në rajon, të cilat përfshijnë baza ushtarake në të gjithë Lindjen e Mesme.
Për Iranin, çdo sulm ndaj bazave ose personelit amerikan është skenari më i keq që dëshiron ta shmangë. Udhëheqësi Suprem Ajatollah Ali Khamenei zakonisht ka ndjekur një qasje të kujdesshme dhe nuk do të dëshirojë të përfshihet në luftime të drejtpërdrejta me SHBA-në ose t’i japë Uashingtonit një justifikim për të shtuar fuqinë e vet ushtarake sulmuese në atë të Izraelit.
Një sulm i përbashkët izraelito-amerikan ka të ngjarë të shkatërrojë vendet më të mbrojtura bërthamore të Iranit dhe t’u japë izraelitëve një pozicion shumë më të fortë.
Kjo ka të ngjarë të përfshijë sulme ndaj bazave amerikane të vendosura në vende – si Kuvajti, Katari, Arabia Saudite dhe Turqia – që nuk janë armiq të drejtpërdrejtë të Iranit dhe që Teherani nuk do të donte t’i përfshinte në një konflikt. Këto vende janë gjithashtu të vlefshme për Iranin si ndërmjetës të mundshëm.
Por Irani ka mundësi të tjera. Ai ka kërcënuar vazhdimisht të mbyllë Ngushticën e Hormuzit, e cila ndodhet midis tij dhe Omanit, gjë që do të ndalonte menjëherë tranzitin ditor të miliona fuçive naftë. Çmimet e naftës – të cilat u rritën shkurtimisht në 78 dollarë për fuçi të premten para se të binin – ka të ngjarë të rriten në më shumë se 100 dollarë nëse kjo ndodh, thonë ekspertët.
Mbyllja e Ngushticës së Hormuzit është një kartë e fortë që iranianët duhet të luajnë, dhe është një mundësi afatshkurtër nëse luftimet vazhdojnë.
Rruga e Daljes
Por Irani në fund të fundit do të kërkojë një rrugëdalje për t’i dhënë fund një konflikti që ka potencialin të përshkallëzohet në një luftë rajonale kundër dy fuqive bërthamore – Izraelit dhe SHBA-së – dhe po shkakton dëme të mëdha në ekonominë e vet, gjë që mund të rezultojë në trazira të brendshme.
Irani gjithashtu e di se ndërsa Izraeli ka kufizimet e veta në sa luftime mund të durojë, mbështetja e SHBA-së i jep atij mundësinë të rimbushë rezervat e municioneve më lehtë sesa mundet Irani.
Qeveria iraniane e ka bërë tashmë të qartë se do të hakmerret në të njëjtën mënyrë nëse Izraeli nuk ndalon sulmet e tij dhe se është gati të kthehet në bisedimet bërthamore me SHBA-në. “Nëse nuk ndalen këto sulme [izraelite], sigurisht që ne do të hakmerremi në të njëjtën mënyrë,” tha të dielën ministri i Jashtëm iranian Abbas Araghchi.
Por kjo varet nga SHBA-ja dhe presidenti i saj i paparashikueshëm. Trump do të duhet të ushtrojë presion mbi Izraelin dhe kryeministrin Benjamin Netanyahu për të ndaluar sulmet, dhe nuk është e qartë nëse presidenti amerikan është i gatshëm ta bëjë këtë.
Retorika e Trump-it mbi konfliktin ka ndryshuar vazhdimisht. Nga njëra anë, ai ka bërë thirrje të përsëritura për një armëpushim, ndërsa njëkohësisht ka kërcënuar Iranin.
Irani e di gjithashtu se Trump nuk është dikush tek i cili mund të mbështetesh ose të kesh besim. Shtetet e Bashkuara ishin të përfshira në mashtrim para sulmit të Izraelit javën e kaluar, dhe amerikanët pretenduan se bisedimet bërthamore me Iranin do të zhvilloheshin të dielën, pavarësisht se e dinin fshehurazi se Izraeli po planifikonte një sulm.
Megjithatë, një marrëveshje e ndërmjetësuar nga SHBA-ja është opsioni më i mundshëm i Iranit për të përmbajtur Izraelin dhe për t’i dhënë fund një konflikti që ka demonstruar forcën e Iranit, por që do ta ketë gjithnjë e më të vështirë ta mbajë. /tesheshi.com/
