Stefan Cvajg ishte një romancier, dramaturg, gazetar dhe biograf austriak.
Në kulmin e karrierës së tij letrare, në vitet 1920 dhe 1930, ai ishte një nga shkrimtarët më të përkthyer dhe më të njohur në botë.
Për kënaqësinë e lexuesve tanë ne kemi sjellë një koleksion të thënieve më të bukura të tij.
Si gjithnjë, në përfundim të leximit presim të na thoni cilën pëlqyet më së shumti prej thënieve mëposhtë:
Më parë njeriu kishte vetëm një trup dhe një shpirt. Tani atij i duhet edhe pasaporta sepse pa të nuk do të trajtohet si njeri.
Koha për t’u larguar tani, dil nga kjo dhomë, shko diku, kudo; shfrytëzojeni këtë ndjenjë lumturie dhe lirie, shtrini gjymtyrët, mbushni sytë, qëndroni të zgjuar gjallërisht në çdo kuptim dhe çdo pore.
Asgjë nuk e ngjall inteligjencën më shumë se një dyshim pasionant, asgjë nuk i zhvillon të gjitha aftësitë e një mendjeje të papjekur më shumë se një shteg që tretet në errësirë.
Vetëm ai person që ka përjetuar dritën dhe errësirën, luftën dhe paqen, ngritjen dhe rënien, vetëm ai person e ka përjetuar vërtetë jetën.
Asnjë faj nuk harrohet për sa kohë që ndërgjegjja e di ende.
Gjithçka që di është se do të jem përsëri vetëm. Nuk ka asgjë më të tmerrshme sesa të jesh vetëm mes qenieve njerëzore.
Sa e tmerrshme ishte kjo errësirë, sa e çuditshme, e megjithatë mistershëm e bukur!
Në shah, si një lojë thjesht intelektuale, ku rastësia është e përjashtuar, – që dikush të luajë kundër vetes është absurde … Është po aq paradoksale, sa përpjekja për të shkelur hijen e tij.
Sepse sa më shumë të kufizohet njeriu, aq më afër është nga ana tjetër me atë që është e pakufishme; Janë pikërisht ata që në dukje janë të larguar nga bota që ndërtojnë për vete një botë të jashtëzakonshme dhe tërësisht individuale në miniaturë, duke përdorur pajisjet e tyre speciale.
Sepse unë e konsideroj kujtesën jo si një fenomen që ruan një gjë dhe humbet një tjetër thjesht rastësisht, por si një fuqi që i rendit ngjarjet qëllimisht ose i lë ato me mençuri. Gjithçka që harrojmë për jetën tonë ishte vërtet e dënuar në harresë nga një instinkt i brendshëm shumë kohë më parë.
Jemi të lumtur kur njerëzit/gjërat përputhen dhe të pakënaqur kur nuk përshtaten. Njerëzit dhe ngjarjet nuk na zhgënjejnë, por modelet tona të realitetit. Është modeli im i realitetit që përcakton lumturinë apo zhgënjimet e mia.
Liria nuk është e mundur pa autoritet – përndryshe do të shndërrohej në kaos dhe autoriteti nuk është i mundur pa liri – përndryshe do të kthehej në tirani.
Për herë të parë në jetën time fillova të kuptoj se nuk është e keqja dhe brutaliteti, por pothuajse gjithmonë dobësia, ajo që është fajtore për gjërat më të këqija që ndodhin në këtë botë.
Në këtë çast, i tronditur deri në thellësi të saj, kjo qenie njerëzore në ekstazë ka idenë e parë se shpirti është bërë prej gjërash aq misterioze elastike sa që një ngjarje e vetme mund ta bëjë atë aq të madh sa të përmbajë pafundësinë.
Pasi një njeri ka gjetur veten, nuk ka asgjë në këtë botë që ai mund të humbasë. Dhe pasi të ketë kuptuar njerëzimin në vetvete, ai do të kuptojë të gjitha qeniet njerëzore.
Të dërgohesh në shtrat është një urdhër i tmerrshëm për të gjithë fëmijët, sepse nënkupton poshtërimin më publik të mundshëm para të rriturve, rrëfimin se ata mbajnë stigmën e fëmijërisë, të të qenit të vegjël dhe të kenë nevojën e fëmijës për gjumë.
Njeriu bën libra vetëm për të mbajtur kontakte me të tjerët pasi t’i ketë pushuar frymëmarrja, dhe kështu të mbrohet nga fati i paepur i gjithçkaje që jeton – kalimtaria dhe harresa.
Ndoshta gjithçka nuk është aq e vështirë, ndoshta jeta është shumë më e lehtë nga sa mendoja, ju duhet vetëm guxim, thjesht duhet të keni një ndjenjë për veten tuaj, atëherë do të zbuloni burimet tuaja të fshehura.
Kuptova se nuk kishte kuptim t’i mohonim vetes një kënaqësi sepse i mohohej një tjetri, të refuzosh t’i lejosh vetes të ishe i lumtur sepse dikush tjetër ishte i pakënaqur.
Ata nuk bënë asgjë—përveç se na nënshtruan hiçit të plotë. Sepse, siç dihet, asgjë në tokë nuk i bën më shumë presion mendjes njerëzore sesa asgjëja.
Por unë nuk shoh asgjë të mrekullueshme në të. Asgjë nuk e bën dikë aq të shëndetshëm sa lumturia, dhe nuk ka lumturi më të madhe sesa të bësh dikë tjetër të lumtur.
Ai ndjeu praninë e vdekjes, ndjeu praninë e dashurisë së pavdekshme: diçka u hap brenda tij, dhe ai mendoi për gruan e padukshme, jotrupore dhe pasionante, siç mund të mendohej për muzikën e largët.
Edhe një herë keqardhja ime ishte më e fortë se vullneti im.
E sotmja ime dhe çdo e djeshme e imja, ngritjet dhe rëniet e mia, janë aq të larmishme sa ndonjëherë ndjehem sikur të kisha jetuar jo një, por disa ekzistenca, secila ndryshe nga të tjerat.
Lartësohu duke iu përkushtuar të tjerëve, pasurohu duke e bërë të tyrin fatin e të gjithëve, duke duruar dhe kuptuar çdo aspekt të vuajtjes njerëzore përmes keqardhjes tënde.
Për herë të parë fillova të kuptoj se simpatia e vërtetë nuk mund të ndizet dhe fiket si një rrymë elektrike, se kujtdo që e identifikon veten me fatin e një tjetri, i grabitet deri në një farë mase liria e tij.
Por vuajtja teorike, e imagjinuar nuk është ajo që shqetëson një njeri dhe shkatërron qetësinë e tij shpirtërore. Vetëm ajo që keni parë me sy të mëshirshëm mund t’ju tronditë vërtet.
Ajo mund të ishte e gjallë vetëm në mes të jetës; në izolim ajo u zvogëlua në një hije.
Është vetëm e pamatshmja, e pakufishmja ajo që na tmerron. Ajo që vendoset brenda kufijve të përcaktuar, fiks është një sfidë për fuqitë tona, bëhet masë e forcës sonë.
/shkollaesuksesit.com
