Të dhënat e OBSH-së tregojnë se në bote shumica e vdekjeve i atribuohen faktorëve të rrezikut të mëposhtëm:
-ushqyerja e gabuar
-abuzimi me alkoolin
-pasiviteti fizik dhe pirja e duhanit
Në veçanti, ushqyerja dhe pasiviteti fizik janë kushte që rrisin prevalencën e mbipeshës dhe obezitetit.
Në Evropë, mbipesha dhe obeziteti janë përgjegjëse për 80% të rasteve të diabetit të tipit 2, 55% të rasteve të hipertensionit arterial dhe 35% të rasteve të sëmundjeve ishemike të zemrës (Sindroma Metabolike).
Por të mos harrojmë rrezikun për shfaqjen e neoplazmave.
Në Itali përqindja e subjekteve mbipeshë është rreth 35-40%, me prevalencë të meshkujve, ndërsa përqindja e subjekteve obezë është rreth 10-20%, me një prevalencë të vogël për femrat.
Në varësi të ashpërsisë së gjendjes, jetëgjatësia në popullatën me obezitet të rëndë zvogëlohet me 9 vjet tek gratë dhe 12 vjet tek burrat dhe më në fund Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e ka njohur obezitetin si një patologji të vërtetë.
Është një fenomen social dhe kulturor, i cili prek të dy gjinitë, të gjitha grupmoshat dhe klasat shoqërore dhe nuk është më një plagë ekskluzive e vendeve të industrializuara, por edhe e shumë prej vendeve në zhvillim.
Jemi duke u përballur me një emergjencë shqetësuese që kërkon ndërhyrje të tilla si parandalimi, përhapja e zakoneve të reja të të ngrënit dhe një mënyrë jetese korrekte dhe trajtimi efektiv dhe afatgjatë i rasteve ekzistuese.
Të flasësh për mbipeshën dhe obezitetin dhe thjesht t’i përkufizosh ato si një problem i atyre që “hanë shumë” është reduktuese dhe thellësisht e gabuar, dhe ndonjëherë nuk është përfundimtare të mendosh thjesht për të zgjidhur problemin me një dietë standarde me kalori të ulët.
Ekzistenca e një predispozicioni gjenetik ndaj obezitetit është vërtetuar prej kohësh. Disa njerëz mbajnë me vete disa “gabime funksionale” në nivelin e sekuencave të ADN-së përgjegjëse për tendencën për të rritur vëllimin e përmbajtjes së dhjamit në trup.
Kohët e fundit, stresi, ose më mirë përgjigja individuale ndaj situatave stresuese, është përfshirë ndër faktorët mjedisorë, shkaktarë të mbipeshës/obezitetit. Në fakt, ata që reagojnë në mënyrë aktive, duke u përpjekur të eliminojnë shkaqet e kundërthënës, në përgjithësi shëndoshen shumë më vështirë se ata që përshtaten.
Sipas mjekëve endokrinologë, në rastin e parë vihet re një përgjigje e sistemit nervor të sistemit nervor autonom dhe prodhimi i adrenalinës; në rastin e dytë, ka një përgjigje hormonale që nxit prodhimin e kortikosteroideve (kortizolit), një hormon që favorizon formimin e indit dhjamor në nivel visceral. Ky aspekt nënvizon rëndësinë e një qasjeje psikologjike në trajtimin e obezitetit.
Obeziteti është, siç thamë, një patologji e vërtetë shpesh me një etiologji multifaktoriale, prandaj ndërhyrja terapeutike duhet të marrë parasysh të gjitha variablat që përfshihen në shfaqjen e tij.Mos harroni se “dieta” efektive për të gjithë nuk ekziston; është e nevojshme të përshtatet dhe të bëhet gjithnjë e më shumë “ad personalam” plani ushqimor i përshkruar.
Preferohet të humbisni disa kilogramë më pak se sa pritej por të jeni në gjendje të ruani rezultatet e marra me kalimin e kohës dhe në të njëjtën kohë të mësoni të njihni trupin tuaj, të hani dhe të hani siç duhet si nga pikëpamja cilësore ashtu edhe sasiore.
Sigurisht që shoqëria në të cilën jetojmë jo gjithmonë na ndihmon të theksojmë se bukuria nuk qëndron në dobësinë e tepërt, se ka struktura të ndryshme trupore, se jo të gjithë njerëzit “duhet” të kenë trupin e një modeleje dhe se ai që e mban atë nuk është shembull. për t’u arritur. . . ka bukuroshe superiore në “disa kilogramë më shumë” dhe nuk ka pothuajse asnjëherë bukuroshe në “disa kilogramë më pak”.
Vlerësimi i thjeshtë i peshës nuk është më një parametër i saktë për të përcaktuar peshën normale (p.sh. formulat më poshtë), që nga viti 1999 ka udhëzime (Ligio ’99) që ju lejojnë të mendoni më saktë dhe uniformisht për përkufizimin e nënpeshës, peshës normale, mbipesha dhe obeziteti.
Formula për llogaritjen e peshës ideale
Mbipesha dhe obeziteti “përcaktohen” si rritje e indit dhjamor. Një subjekt i rritur me peshë normale ka një përqindje fiziologjike të indit dhjamor që varion nga 10-20% tek meshkujt dhe nga 15-25% tek femrat.
Akumulimi i indit dhjamor është i lidhur (vetëm në teori) me marrjen e tepërt të ushqimit dhe/ose me një shpenzim të ulët energjie në krahasim me metabolizmin bazal – BMR (kaloritë e nevojshme për të mbajtur gjallë një individ në kushte pushimi dhe agjërimi për të paktën 8 orë, në kushte neutraliteti mjedisor dhe në mungesë të stresit fizik dhe mendor).
Ne duhet t’i marrim përkufizimet me të gjitha kufizimet e tyre, në fakt, siç e kemi thënë më parë, shkaqet e mbipeshës dhe mbi të gjitha obezitetit shpesh NUK kufizohen në një rritje të marrjes së ushqimit dhe/ose ulje të aktivitetit sportiv, në fakt shpesh ka shkaqe që kontribuojnë ose shkaqet dytësore.
Në bazë të patogjenezës, obeziteti ndahet në:
obeziteti esencial (formë për të cilën ende nuk është identifikuar patogjeneza e saktë; hipotezat e ndryshme në këtë drejtim përfshijnë faktorë gjenetikë, metabolikë, ushqimorë, socialë dhe kulturorë)
obeziteti sekondar (për shkaqe gjenetike, hipofizare, endokrine, neuroendokrine dhe hipotalamike, forma psikogjene, përdorimi dhe abuzimi i barnave).
Në bazë të shpërndarjes së indit dhjamor (masës dhjamore), obeziteti ndahet në:
Android
(shpërndarja qendrore, abdominale / viscerale)
Ginoid
(shpërndarja gluteofemorale, ijet dhe kofshët)
Kjo shpërndarje është një faktor i rëndësishëm për vlerësimin e rrezikut kardiovaskular të pacientit obez. Në fakt, përveç vlerësimit të kilogramëve të tepërt, është e rëndësishme se si ato shpërndahen në trup; ky ndryshim shpjegon pse jo të gjithë njerëzit obezë zhvillojnë sëmundje kardiovaskulare.
Kjo dëshmi është e njohur për 50 vitet e fundit, por gjithnjë e më shumë studime nxjerrin në pah dhe konfirmojnë rrezikun e komplikimeve metabolike dhe/ose kardiovaskulare, veçanërisht për subjektet me një shpërndarje të indit dhjamor të tipit android. Që nga vitet 1980, shumë kërkime kanë treguar se rezistenca ndaj insulinës, intoleranca ndaj glukozës dhe dislipidemia (shenjat e sindromës metabolike), shoqërohen nga forma android e obezitetit.
Parametri më i përdorur për vlerësimin e mbipeshës dhe obezitetit është llogaritja e BMI ose Indeksi i masës trupore ose Indeksi i masës trupore që është raporti ndërmjet peshës (shprehur në kg) dhe katrorit të gjatësisë (i shprehur në metra) = Kg/m2. ).
Kujdes, perimetri i belit është edhe më i lidhur se BMI me rreziqet shëndetësore që lidhen me peshën e tepërt trupore dhe mund të përdoret si një tregues i rrezikut të lidhur me mbipeshën ose obezitetin.
C. Bray përcakton ashpërsinë e rrezikut kardiovaskular sipas perimetrit të belit
Shumë e shkurtër <70 cm (femër) E ulët 70-89 (femër) 80-99 (mashkull)
I gjatë 90-109 (femër) 100-120 (mashkull)
Shumë e lartë> 110 (femër)> 120 (mashkull)
Një tjetër parametër për t’u marrë parasysh gjithmonë është përqindja e yndyrës në trup, e cila mund të matet me anë të analizës së plikometrisë ose rezistencës.
© ANILA KALLESHI PHD DIETOLOGE KLINIKE
/shkollaeshendetit.com
